Je merkt het misschien al intuïtief als je je op de openbare weg begeeft tijdens een drukke ochtend- of avondspits, maar tellingen door de Fietsersbond afdelingen bevestigen het. Niet alleen nemen steeds meer mensen steeds vaker de fiets, ook worden fietsers en de fietsen waarmee ze zich verplaatsen steeds diverser. Vooral de populariteit van longtail fietsen, cargofietsen en bakfietsen zit in de lift.

Op 13 oktober 2022 organiseerde Fietsersbond Gent samen met Ledeberg Breekt Uit voor de zesde keer een fietstelling aan de Stropbrug en de Louisa d’Havébrug in Gent. Het was de eerste keer dat de twee bruggen samen in gebruik waren tijdens de telling. 1324 personen passeerden op 13 oktober tussen 8u en 8u30 aan één van de twee bruggen. En wat blijkt? Niet alleen het totaal aantal fietsers stijgt, ook de diversiteit aan fietsen.

Fietsersbond Gent telde 11,5 procent meer fietsers in 2022 dan in het jaar daarvoor. Ten opzichte van 2022 gaat het zelfs over een stijging van 40 procent. De variatie aan actieve vervoersmodi blijft bovendien groeien. Longtails zijn met stip de sterkste groeier, gevolgd door de tweewieler bakfietsen. Opvallend is dat fietskarren volgens de telling bijna volledig uit beeld verdwijnen. De Brusselse organisatie Provelo komt tot gelijkaardige conclusies in haar jaarlijks fietsobservatorium. Zo telden ze in 2021 10,5 procent meer fietsers dan het jaar daarvoor. Het aandeel vrouwen op de fiets stijgt stevig en 9 procent van de fietsen valt te klasseren als cargobike.

‘Er bestaan weinig officiële cijfers over hoeveel kinderen fietsen of vervoerd worden. Terwijl bij de inrichting van openbaar domein, van fiets- en voetpaden en zeker van fietsbruggen, vertrekken vanuit een kind perspectief geen slecht idee is’, aldus Barbara Janssens van Ledeberg Breekt Uit. Yves de Bruyckere van Fietsersbond Gent vult aan: ‘Een observatie onderaan de Louisa d’Havébrug leert veel over fietsgedrag. Het lijkt chaotisch, maar ervaren fietsers maken non-stop oogcontact en hebben een grote stuurvaardigheid. Door het groeiend aantal voetgangers en kleine kinderen die fietsen daalt de gemiddelde fietssnelheid. In deze mix leren kinderen langzaamaan zich zelfstandig te verplaatsen. Snelle fietsers horen zich daaraan aan te passen’.

In een artikel van De Morgen door Ann De Boeck, dat kaderde binnen het dossier verkeersdoden, heeft de Nederlandse stadsgeografe Lia Karsten (Universiteit van Amsterdam) het over de achterbankgeneratie: een generatie van kinderen die door hun ouders overal naartoe wordt gebracht. Meestal op de achterbank van een auto, maar ook met een bakfiets of een fietsstoeltje. Dat is jammer, want zo bouwen kinderen niet de vaardigheden op die ze later in het verkeer nodig hebben, zoals het inschatten van risico’s. ‘Net voordat ze naar de middelbare school gaan, fietsen ouders dan nog snel een paar keer met hun kind naar school om te oefenen, maar het is onmogelijk om al die gemiste ervaring in te halen’, zegt Karsten. Kinderen die zelfstandig naar school gaan, zo leren verschillende onderzoeken, hebben een beter ruimtelijk inzicht.

Dat er meer fietsers zijn wordt ook bevestigd door de fietsverkoop in Vlaanderen. Die houdt, na een sterke stijging in corona jaar 2020 van 4 procent, in 2021 stand met een daling van slechts 1,2 procent. Een telefoontje naar fietsenverkoper Roman in Gent bevestigt bovendien dat de verkoop niet-traditionele fietsen in de lift zit. ‘We zien inderdaad al jaren dat longtails en cargofietsen goed verkopen. Een maand geleden hebben we zelfs een tweede winkel geopend, waar we enkel longtails en cargofietsen aanbieden. De zaken gaan goed.’

Patrick Plyson, fietsenmaker en -verkoper en trekker van Fietsersbond Afdeling Moorslede, bevestigt dat de verkoop van bakfietsen ook op het platteland begint te stijgen. Patrick: ‘We zien sinds eind 2021 toch wel een duidelijke trend’, verduidelijkt hij. ‘Veel mensen verkopen hun tweede wagen en schaffen een bakfiets aan om die te vervangen. Ook de longtail begint zijn intrede te maken op het platteland, zij het iets trager. Maar ik verwacht dat ook de verkoop van deze fietsen in de toekomst zal stijgen’.

Over diversiteit aan fietsen kan Birger Landuyt, vrijwilliger binnen de Fietsersbond Tielt, gepassioneerd meespreken. Tijdens de volledige maand oktober postte hij op Facebook elke dag één fiets, dertig in totaal. Van eenwielers tot ligfietsen en alles daartussen, you name it. 

Birger: ‘Een jaar of vijftien geleden ben ik begonnen met het verzamelen van fietsen. Ik reed op mijn koersfiets dagelijks naar het werk, zo’n 30 kilometer enkele rit. Op den duur werd dit toch wel wat lastig voor lijf en leden, vooral dan de schouders en het zitvlak. Daarom begon ik uit te kijken naar een alternatief. Ik kocht mijn eerste tweedehands ligfiets toen in Gent en kwam daarna al snel in de ligfietsvereniging terecht. Vanaf toen ging de bal echt aan het rollen. Ik spoor vaak tweedehands beurzen en -markten af op zoek naar interessante fietsen om aan mijn collectie toe te voegen. Er kan immers altijd nog een fiets bij. Op de vraag welke fiets hij nog ontbreekt in zijn verzameling antwoordt Birger lachend: ‘Moest ik plaats hebben, een simpele koersfiets heb ik nog niet. Maar hij is me iets te normaal om er plaats voor te maken door een andere fiets weg te doen.’

Naar: VEELO magazine winter 2022, door Thijs Gillis.