De fiets wordt koning, volgens de recent in het Parlement goedgekeurde klimaatresolutie. Een reden voor onze voorzitter Dirk Bauweleers om in zijn pen te kruipen. Zijn opiniestuk verscheen in De Standaard op 26/11/2016 (betalend artikel).

New York, 1898. De deelnemers aan wat je de eerste tiendaagse internationale conferentie rond mobiliteit en stedelijke leefbaarheid zou kunnen noemen, raken er maar niet uit.  Ze vinden zelfs geen begin van oplossing voor de prangende problemen die zich stellen en ze houden de conferentie dan ook na drie dagen voor bekeken. Er wordt zelfs geen intendant aangesteld die de opdracht krijgt een visionair plan uit te werken om de schadelijke gevolgen van de dominante vervoersmodus op de leefbaarheid van de steden te milderen.

De grote paardenmestcrisis die alle grote Westerse steden eind 19e eeuw bezighoudt, is het gevolg van de grote afhankelijkheid van de 19de -eeuwse stedeling van paardenkracht voor zijn dagelijkse verplaatsingen. Zo produceren de honderdduizend paarden in New York dagelijks honderdduizend liter urine en 1,2 miljoen kg paardenmest.  Een journalist van de Times berekent dat Londen in 1950 zal bedolven zijn onder een drie meter dikke laag paardenmest. In Manhattan voorspelt men dat in 1930 de paardenstront tot aan de derde verdieping zal reiken.

Antwerpen, 2016. De ambitienota van overkappingsintendant Alexander D’Hooghe ademt een schone, groene en frisse toekomst uit. Ons technisch vernuft en een buitenissige bak geld moeten de collateral damage van onze 20ste -eeuwse mobiliteitskeuzes letterlijk toedekken door auto’s en vrachtwagens aan het zicht, de geur en het gehoor te onttrekken. We heroveren zelfs land dat we de afgelopen halve eeuw  hebben moeten prijsgeven aan het gemotoriseerd verkeer. Er is ambitie, er is een plan en er is enthousiasme.

De grote paardenmestcrisis is een wat vergeten crisis omdat ze nooit de apocalyptische vormen heeft aangenomen die de journalist van de Times voorspelde.

Zoals bekend heeft het probleem zichzelf opgelost, weliswaar door er een nieuw te creëren. De auto heeft in minder dan een generatie tijd, het paard gereduceerd tot mobiliteitsfolklore.

De auto als individueel vervoermiddel met verbrandingsmotor, die 94% van de tijd stilstaat en zich tegelijk door inefficiënte benutting dagelijks vastrijdt in de file, lijkt zijn beste tijd gehad te hebben. Uiteraard hoeven we de toekomstvoorspellers niet te geloven die beweren dat ten gevolge van versnelde technologische evoluties het aantal auto’s over een periode van minder dan een generatie – pakweg de tijd die nodig is om de Antwerpse ring te overkappen – drastisch zal dalen. Twintig jaar geleden hoefden we ook niet te geloven in de smartphone, ook al bekroop ons toen reeds de twijfel over de toekomstkansen van de telefooncel.

Brussel, 2016. Het Vlaams parlement keurt de klimaatresolutie goed en ambieert een echte trendbreuk. Vlaanderen toont zich in staat om buiten de lijntjes van het hier en het nu te denken. De auto zal niet langer koning van de weg zijn, de fiets moet hem opvolgen. Toegegeven, dit klinkt zeer goed : niet de elektrische auto maar wel de fiets wordt de koning van de weg.

Alleen, the proof of the pudding is in the eating.

Zal de koning een ceremoniële functie krijgen of krijgt hij macht, lees in dit geval geld?

Hoe rijmen we een investering van 13 miljard euro (de Antwerpse ring en de overkapping ervan en de verbreding van de Brusselse ring) in de dominante mobiliteitsmodus uit het verleden,  met een jaarlijks budget van amper 100 miljoen voor de vervoersmodus van de toekomst? Peanuts, in vergelijking met bv. een stad als Utrecht waar ze 186 miljoen euro in de fiets investeren, gespreid over 4 jaar. Een stad van 330.000 inwoners, Vlaanderen telt er 6 miljoen. En zelfs daar ijvert de fietsmanager voor nog 65 miljoen meer. En dan is er nog Noorwegen: 1 miljard, over 10 jaar, voor super cycle highways.

Wij kunnen dus maar beter nog eens goed nadenken dus over de besteding van onze middelen. De geplande 13 miljard euro draagt nauwelijks bij tot het halen van de doelstellingen die in de klimaatresolutie zijn opgenomen omdat ze voor het overgrote deel gaan naar het faciliteren van automobiliteit en het milderen van de negatieve effecten ervan. Willen we echt 13 miljard belastinggeld investeren in een vervoersmodus die geen toekomst heeft? En klinkt ‘Koning Fiets’ geloofwaardig wanneer we niet willen investeren om hem op de troon te hijsen? Laat ons consequent zijn en de plannen herbekijken. En het geld besteden aan het versneld afbouwen van automobiliteit ten voordele van de fiets, het openbaar vervoer en performante deelsystemen.