In 2006 nam de stad Antwerpen het engagement om samen met het Antwerps Sportpaleis de mobiliteitsproblematiek van de Sportpaleis site gezamenlijk aan te pakken. Het vervoerplan dat hieruit ontstond, werd recent herzien en eind maart goedgekeurd door de stad. De Fietsersbond nam het document door en stelt vast dat het aantal fietsers sterk groeit, maar dat de ambities en de fietsinfrastructuur ver achter blijven. Het evenementenvervoerplan is voor de fietsers een lege doos.

Fietsenstallingen
Al in de vorige versie van het plan werd het Sportpaleis opgelegd om 660 fietsenstallingen te voorzien en de rekken te ontdoen van fietswrakken. That’s it. Dat was tot nu het volledige fietsplan. 

Laten we die fietsenstallingen eens van naderbij bekijken. Het kaartje toont de verdeling van die 660 plaatsen.

De stalling ‘Sportpaleis’ heeft volgens het plan 300 plaatsen. Dat blijkt niet te kloppen. Wij telden er 240 (20 rekken voor 12 fietsen elk). In de praktijk zijn dat er nog minder, want doordat de rekken een hart-op-hartafstand van 40 cm hebben, kom je al snel in aanvaring met het stuur van je buur en krijg je er in de praktijk nooit zoveel fietsen in. 

Ook fietsenstalling ‘Lotto Arena’ beschikt niet over de vermelde 80, maar over slechts 48 plaatsen. En is dit wel een stalling van het Sportpaleis, of is die eigenlijk voor de gebruikers van de premetro gebouwd? Ook als er geen evenement is, staan hier heel wat fietsen van tramgebruikers. Die plaatsen zijn dus nooit allemaal beschikbaar voor bezoekers van het Sportpaleis. 

De ‘Lotto Suites’ stalling is er in 2018 gekomen toen de Fietsersbond wees op het ontbreken van fietsenstallingen voor de vele fietsers die vanuit het stadscentrum komen. De stalling staat nog op de kaart, maar blijkt eigenlijk niet meer te bestaan. Een deel van de rekken staat nog op de oude plek, achter een hek en dus onbereikbaar. De rest van de rekken is naar de voorkant van de Lotto verplaatst. Wij telden er in totaal 17, goed voor 170 fietsen in plaats van de 280 uit het document.

Zelfs in het meest gunstige scenario komen we dus op een theoretische capaciteit van 458 plaatsen. 200 minder dan wat het Sportpaleis volgens de overeenkomst moet voorzien. In het document staat nochtans letterlijk “Antwerps Sportpaleis zal het aanbod aan (tijdelijke of permanente) fietsenstallingen zeker niet verlagen”. Hoe kan dit? Wordt de inhoud van het evenementenvervoerplan niet gecontroleerd voor de goedkeuring?

De ‘Sportpaleis’ stalling ligt op de Vaartparking naast de Theunisbrug. De stalling is bij de meeste bezoekers niet gekend en wordt ook nergens aangeduid met pijlen of borden. De locatie is handig voor fietsers die uit het noorden komen, maar is slecht bereikbaar voor alle andere fietsers. Bij een evenement lopen de fietspaden voor het Sportpaleis vol voetgangers. Ter hoogte van de Theunisbrug is niet eens fietsoversteek, waardoor je de stalling enkel kan bereiken door een heel stuk te spookfietsen. Het is duidelijk dat er aan de kant van het stadscentrum terug een grote fietsenstalling moet komen.

Volgens het nieuwe vervoersplan zal het Sportpaleis onderzoeken of er een beveiligde parking voor e-bikes kan komen. Maar waarom zou je enkel de e-fietsen beveiligen? Hebben niet álle fietsers recht op een beveiligde fietsenstalling? Is hun fiets minder waard? Als De Roma een bewaakte fietsenstalling heeft, waarom zou het Sportpaleis dat niet kunnen voorzien? Ook de fietsers betalen tenslotte op elk ticket 1 euro mobiliteitsbijdrage. 

Het nieuwe plan zegt ook niks over het voorzien van stallingen voor buitenmaatse fietsen (bakfietsen, cargo-bikes, longtails,…). Die zal je nochtans nodig hebben als je niet langer wil dat bij een Sinterklaasshow uitzonderlijk veel bezoekers met de wagen komen, zoals uit het plan blijkt. In een modern mobiliteitsplan zijn voorzieningen voor buitenmaatse fietsen een must.

Fietsgebruik
Laten we vervolgens kijken naar het aantal mensen dat met de fiets komt. 

In 2018 kwam men bij de Sportpaleis concerten van Nick Cave en Arcade Fire aan 1.400 fietsers of 7% van de bezoekers.
In de Lotto Arena lokte ‘Discobaar A moeder’ eind 2021 762 fietsers. Bij ‘I want to Dance again’ telde men 927 fietsen. Dat betekent dat zelfs voor een evenement in de Lotto Arena er niet voldoende fietsenstallingen zijn. Als er in beide zalen een evenement is, is er een enorm tekort. 

In het vervoersplan erkent het Sportpaleis dat fietsen de voorbije jaren heel wat populairder is geworden. Waar het aantal fietsers vroeger rond de 2% van de bezoekers lag, kwam bij ‘Discobaar A moeder’ al 17,28% van de bezoekers met de fiets. Zelfs zonder dat het Sportpaleis een actief fietsbeleid voert, blijkt er heel wat potentieel te zijn. 

Dat leidt in het nieuwe vervoerplan vreemd genoeg niet tot concrete actie. Het plan vereist een uitbreiding van het aantal fietsenstallingen zodra zich “een structureel tekort voordoet”. Wat dat structureel tekort precies inhoudt, wordt dan weer niet vermeld. Niet dat het veel uitmaakt, want de cijfers tonen ontegensprekelijk aan dat dat structureel tekort er nu al is. Waarom spelen stad, provincie en Sportpaleis daar niet op in? Hoe vreemd is het dat men vaststelt dat het aantal mensen dat met de fiets komt, vele malen hoger is dan het aantal fietsenstallingen en dat dit niet tot extra fietsenstallingen leidt? 

Er werden (en worden) wél heel wat inspanningen geleverd voor de bezoekers die met de auto komen. Het plan stelt dat er voldoende parking moet zijn en dat men borden naar de parkings moet voorzien. Er werd door het Sportpaleis extra parking voorzien aan de Carrettestraat, er werd een voetgangersbrug gebouwd naar parking Spoor Oost en er wordt door de stad een parkeergebouw voorzien op de Singel Noord. Er wordt een taxistandplaats gecreëerd en de mogelijkheid van een kiss-and-ride wordt onderzocht. Allemaal maatregelen die het autovervoer aantrekkelijker maken.
Er is meer autoparking aanwezig, dan er parkeerbehoefte is. Die plaatsen zijn bovendien niet bij elk evenement nodig. In 2018 was de gemiddelde bezettingsgraad 38% en steeg de bezetting nooit boven de 80%. De discrepantie met het tekort aan fietsenstallingen is groot. Heel groot.

Verkeersveiligheid
De omgeving van het Sportpaleis is bezwaarlijk fietsvriendelijk te noemen. Het kruispunt van de Bisschoppenhoflaan en de Schijnpoortweg is een zwart punt. Daar wordt niets over geschreven. We stelden zelf vast hoe rampzalig het kruispunt voor fietsers is. Het aantal keer dat je voor een rood licht staat is niet te tellen. Alles is in kleine oversteken opgesplitst. Lichten worden niet groen, op momenten dat ze dat wel zouden kunnen zijn. De plaatsing van lichten is bovendien geregeld verwarrend en er zijn geen herhalingsfietslichten op ooghoogte voorzien. Niet elke oversteek is trouwens conflictvrij geregeld. Als je de Schijnpoortweg kruist bij groen licht, wordt je van je sokken gereden door auto’s die met hoge snelheid van de ring komen. Tot grote verbazing trouwens van de autobestuurders, die plots fietsers op hun pad vinden. Hoe onaantrekkelijk kan je de fietsrit naar het Sportpaleis eigenlijk maken?

Enkele tientallen meter verder ligt er nog een zwart punt, de kruising van de Noordersingel met de Schijnpoortweg. Recent nog heraangelegd met een niet-lichtengeregelde bypass. Nochtans weten we dat dat echte killers zijn.

We lezen in het hele evenementenvervoerplan geen letter over hoe men de omgeving van het Sportpaleis fietsvriendelijk wil maken.

Ambitie
Als de stad Antwerpen, de provincie en de Sportpaleis nv de modal split ernstig nemen, dan moeten er echte ambities komen voor het fietsverkeer en moet men actie ondernomen. Je kan geen plan maken om zo weinig mogelijk bezoekers met de auto te laten komen en tegelijk niet voldoende comfort en veiligheid bieden aan de bezoekers die met de fiets komen. Wij leveren alvast een reeks concrete acties aan: 

• Voer actief campagne om de Antwerpenaar met de fiets naar het Sportpaleis te laten komen,
• Zet in op een modal split waarbij 20% van de bezoekers met de fiets komt.
• Zorg dat élke fietser – net als de autobestuurders – een parkeerplaats heeft.
• Zorg dat alle stallingen bewaakt zijn.
• Zorg voor voldoende stallingen voor buitenmaatse fietsen.
• Zorg voor duidelijke bewegwijzering naar de fietsenstallingen. 
• Zorg voor veilige fietsroutes naar de site.
• Maak bredere en beter zichtbare fietsoversteken op het kruispunt.
• Zorg dat alle oversteken in beide richtingen bruikbaar zijn. 
• Hang herhalingslichten op ooghoogte.
• Maak alle oversteken conflictvrij.
• Zorg voor beter afgestelde verkeerslichten en geef fietsers en voetgangers groen als het kan. 

Al deze actiepunten kosten trouwens maar een fractie van de inspanningen die voor het autovervoer worden geleverd.