Picnic The Bridge
Aan de Vlaamse Poort, op de grens van Brussel en Molenbeek, heerst het autoverkeer als nooit tevoren. Het is een zwart punt met enorme autodruk, verkeersagressie, ongezonde lucht, lawaaihinder en tal van andere conflicten. Bewoners, handelaars, buurtverenigingen en burgerbewegingen organiseerden op zondag 12 juni een eerste Picnic the Bridge.
Picnic the Bridge #01
Als Fietsersbond konden we niet ontbreken op de eerste versie van PicNic the Bridge. Het kruispunt aan de Vlaamse Poort is een zwart punt dat we al jaren aanklagen. De vele fietsers die hier dagelijks langskomen, belanden in complexe en gevaarlijke verkeerssituaties.
De eerste editie van Picnic the Bridge was een groot succes. We waren met zoveel dat de brug volledig volliep en er reeds na drie kwartier werd beslist om de picknick uit te breiden naar een deel van de kleine binnenring. Vele Brusselaars, buurtbewoners, handelaars en verenigingen schaarden zich zo achter de oproep naar de beleidsmakers om voor een oplossing te zorgen.
En die oplossing hoeft niet eens complex te zijn. Op 12 juni werd duidelijk dat het enkel afsluiten van de brug geen grote verkeersproblemen creëerde. Integendeel zelf, de gebruikelijke conflicten verdwenen met de stralende zon.
Perstekst
Beetje bij beetje gaat Brussel erop vooruit. Koning Auto maakt langzaam plaats voor voetgangers en fietsers, ouderen op een bankje en spelende kinderen op straat. We zien het graag gebeuren maar tegelijk telt Brussel nog altijd heel veel zwarte punten. Dat zijn de plaatsen in de stad die sinds jaar en dag bekend staan omwille van grote verkeersonveiligheid en al die tijd wachten op een grondige aanpak. Recent toonde het burgeronderzoek CurieuzenAir aan dat precies op deze zwarte punten de luchtkwaliteit onaanvaardbaar slecht is.
De Vlaamse Poort, op de grens van Brussel en Molenbeek, is zo’n zwart punt. Er wordt zowat de slechtste luchtkwaliteit van Brussel gemeten. De kleine ring, Dansaertstraat en Gentsesteenweg spuwen doorlopend auto’s het kruispunt op. Bussen staan tussen de auto’s aan te schuiven. Voetgangers en fietsers staan samen op een hoopje op veel te smalle stoepen en oversteekplaatsen. Ze trotseren de verkeersstromen op gevaar van eigen leven. Trams rijden rakelings langs overstekende scholieren.
De zwarte punten kaderen ook in een sociale problematiek. De bijzonder hoge verkeersdruk situeert zich uitgerekend in buurten waar meer dan helft van de inwoners geen auto bezit. De kanaalzone is bovendien een aaneenrijging van dichtbevolkte woonbuurten met een jonge bevolking die vaak in krappe huizen wonen. De hoge bevolkingsdichtheid maakt dat er een grote nood is aan publieke groene ruimte, terwijl de straten juist gedomineerd worden door auto’s en asfalt. De geluidsoverlast is navenant. Het schrijnend gebrek aan bomen en planten zorgt voor stress en extreme temperaturen in de zomer.
Temidden het hectische verkeer zou je bijna vergeten dat de Vlaamse Poort een levendig knooppunt is van handel, uitgaansgelegenheden, cultuur en scholen. Rond de brug smelten de werelden van Brussel en Molenbeek wonderwel samen. Honderden scholieren gaan naar school in de directe omgeving van de brug. De dynamiek van de Gentsesteenweg en de Dansaertwijk overstijgt de schaal van de buurt vele malen. Tal van bestaande en nieuwe initiatieven rond het kanaal trekken volk van heinde en ver aan. Aan leven in de brouwerij zal het niet ontbreken in de buurt.
Het gebruik van de Vlaamse Poort als autogoot is des te opmerkelijk in het licht van de ambitieuze toekomstplannen voor de kanaalzone. Na jarenlange verwaarlozing komen de oude industriële buurten langs het kanaal in het vizier van vastgoedontwikkelaars en speculanten. Grote bouwprojecten met ondergrondse parkings staan in de steigers. Is het echt wachten tot gentrificatie zijn werk gedaan heeft vooraleer er geïnvesteerd wordt in kwaliteitsvolle publieke ruimte voor iedereen? Heeft de jonge en superdiverse bevolking van de kanaalzone dan geen recht op een herverdeling van de straat?
Tenslotte dreigt er binnen het gewestelijke mobiliteitsplan GoodMove niets te veranderen aan de Vlaamse Poort. Het is dringend nodig om anders te kijken naar de kleine ring tussen het Zuidstation en Sainctelette: geen afwikkelaar van transitverkeer maar wel een stadsboulevard op maat van de omliggende volkswijken. Meteen kunnen ook de steenwegen gereorganiseerd worden als autoluwe woon- en winkelstraten. Het succes van het veel te smalle voet- en fietspad aan de kant van Molenbeek toont dat beide zijden van het kanaal in samenhang gedacht moeten worden.
“Een vleugje burgerlijke ongehoorzaamheid is meer dan gewettigd als antwoord op deze onverantwoorde lethargie,” schreef Philippe Van Parijs in 2012. Hiermee gaf hij het startschot voor Picnic The Streets, een reeks van picknicks die het verkeer op de Anspachlaan lam legden. De boodschap destijds was niet mis te verstaan: als politici de grootstedelijke problemen niet serieus nemen, dan moeten burgers in actie komen. De rest is geschiedenis. Een drukke verkeersader transformeerde tot een voetgangerszone die minstens even levendig en kleurrijk is als de dijk van Blankenberge.
Dezer dagen is de Vlaamse Poort het levende symbool van de ondraaglijke traagheid in de Brusselse politiek. De herdenking van de eerste picknick op het Beursplein exact 10 jaar geleden, vormt de gepaste aftrap voor een nieuw seizoen van vrolijke ongehoorzaamheid. Vandaag zijn er geen excuses meer voor het totale gebrek aan visie en dito onwil om in te grijpen. Met een picknick op de brug aan de Vlaamse Poort toveren we de dagelijkse verkeerschaos om in een feestelijk samenzijn. Het tijdperk van Koning Auto is anno 2022 over en uit.
Picnic The Bridge is een collectief van bewoners en handelaars uit de buurt. Ze worden gesteund door 1080/0, Atelier Groot Eiland, Bar du Canal, Bral.Brussels, Canal It Up, Citizenne, Critical Mass Brussels, Cyclo Guerilla Bxl, D’Broej, Fietsersbond, Filter Café Filtré, Gracq, Heroes for Zero, Kidical Mass 1080, Molembike, Picnic The Streets, De Walvis (and counting).
In de pers
Bruzz - Picnic the Bridge: 'Vandaag zijn er kinderen aan het spelen op de Kleine Ring'
Het Nieuwsblad - Honderden maken statement met picknick op levensgevaarlijk kruispunt: “Er is geen discussie: deze plek moet anders”
De Standaard - Statement met pciknick op levensgevaarlijk kruispunt
De Morgen - Brusselse picknickers richten hun pijlen op de kleine ring
