Mellenaars kunnen nog tot eind september hun bedenkingen formuleren bij het ontwerp-Mobiliteitsplan voor de gemeente. “We hopen dat ze dat massaal gaan doen”, zegt de Melse afdeling van de Fietsersbond, “want ondanks de mooie brochure en de goednieuwsshow, is het een gemiste kans voor alle weggebruikers. Het plan mist visie en lijkt vooral op “meer van hetzelfde”. Waar zijn al die frisse ideeën uit de inspraakrondes gebleven? En de waardevolle adviezen van de deskundigen zoals De Lijn, de provincie en de Milieuraad? Het gemeentebestuur slaagt er maar niet in om een draagvlak te creëren voor een moderne mobiliteit waar alle weggebruikers zich in kunnen vinden. Als het van dit plan afhangt, wordt Melle niet mobieler de komende jaren.”

Elke Mellenaar ontving een brochure over de krachtlijnen van het ontwerp-mobiliteitsplan, met op de voorpagina in grote letters dat het plan vertrekt vanuit het STOP-principe. Dat betekent dat voetgangers (Stappers), fietsers (Trappers) en Openbaar vervoer (in die volgorde) voorrang krijgen op Personenvervoer. Het is een internationaal erkend en wetenschappelijk onderbouwd principe, dat zelfs in Vlaamse decreten verankerd zit, dus het is eigenlijk niet eens zo’n moedige keuze van het Melse bestuur. Ook de Fietsersbond is hevig voorstander.

Maar: als je het ontwerp-plan (dus niet de mooie brochure) er echt op naleest, dan blijkt het toch vooral een verderzetting van het huidige POTS-beleid met een focus op de doorstroming van de auto. Een voorbeeld? Merelbekestraat en Gemeenteplein blijven ontsluitingswegen met een snelheidsregime van 50 km/u. Terwijl net die straten in de synthese als 'problematisch' naar boven kwamen en er de grootste fietsintensiteit werd gemeten.

Zone 30 zou worden uitgebreid naar alle woonstraten. In de praktijk wijst alles erop dat dit een dode letter zal blijven. Want, zei schepen Gistelinck op 26 augustus aan de AVS-reporter, de gemeente gaat geen drempels of wegversmallingen aanleggen, maar “de mensen in hun portemonnee zitten, dat is het enige systeem om het af te dwingen”.

We hopen dat Dirk Gistelinck zich toch nog eens laat informeren bij mobiliteitsexperts. Onder meer de VUB bracht vorig jaar nog een studie uit die onomwonden stelt dat een zone 30 zonder flankerende maatregelen, het verkeer niet veiliger maakt. Borden met zone 30 plaatsen is niet genoeg, je moet de straat aanpassen met paaltjes, wegmarkeringen of versmallingen. Of door de hele straat opnieuw aan te leggen in functie van de zone 30, met duidelijke signalisatie en voldoende sensibilisering. En ook een strakke handhaving, dat klopt. Maar met zijn portemonnee-boutade ontlokt de schepen nu al protest tegen een maatregel die nochtans op veel plaatsen noodzakelijk is. In steeds meer gemeenten roepen burgers actief op om hun buurt als zone 30 in te richten. Er is draagvlak voor, maar dan moet je het wel goed aanpakken.

Noch een frappant voorbeeld van misleidende communicatie: in de brochure staan straten zoals de Schauwegemstraat, Vossenstraat en Beekstraat aangeduid als “fietsstraat”, met het officiële verkeersbord (F111). Maar in het ontwerp-plan lezen we dat die straten worden “heringericht (…) op een dergelijke manier dat het inhalen van fietsers door een auto, vrachtwagen of bus niet mogelijk is. Op die manier wordt een feitelijke fietsstraat gecreëerd, zonder dat een juridisch statuut van fietsstraat noodzakelijk is”. De Fietsersbond vraagt zich af wat hier de bedoeling van is. Wat een straat tot fietsstraat maakt, is dat er niet sneller dan 30km/u mag worden gereden en dat auto’s fietsers er wettelijk niet mogen inhalen. Dat is iets anders dan fietsers als levend obstakel te gebruiken om te vermijden dat auto’s niet kunnen inhalen.

In een persbericht van de gemeente lezen we: “Als voldoende fietsers (de) trajecten gebruiken, kan Melle ze op termijn aanduiden als volwaardige fietsstraten”. Mobiliteitsbeleid zou natuurlijk omgekeerd moeten werken. Toen de Stad Gent in de zomer van 2011 in de Visserij de allereerste fietsstraat in België invoerde, bleek daar het aantal fietsers al verdubbeld op minder dan een jaar tijd. Ook kleinere gemeenten zoals Destelbergen en Merelbeke kiezen voor échte fietsstraten.

De brochure die we in de bus kregen, schetst een mooi beeld – het lijkt wel of het mobiliteitsplan al is gerealiseerd. Maar om een insider te citeren: “We gaan al blij mogen zijn als we elke legislatuur één of twee grote ingrepen kunnen realiseren.” Veel van de ingrepen in het nieuwe plan hangen samen met de heraanleg van enkele straten, zoals de Kerkstraat, de Kloosterstraat, de Wezenstraat. Die straten zouden bredere voetpaden krijgen en fietsvriendelijker worden. Maar als je het plan er goed op naleest, zijn de budgetten voor die heraanleg niet voorzien – of althans niet binnen de huidige legislatuur (ter info: die legislatuur is pas begonnen en loopt nog tot 2024). Ook zo in de Merelbekestraat: fietspaden zijn er enkel mogelijk als de parkeerstrook verdwijnt, maar dat kan dan weer pas na de aanleg van een buurtparking.

In de promotie-brochure pakt het gemeentebestuur ook uit met enkele paradepaardjes… die echter helemaal buiten haar eigen bevoegdheid vallen. Zo is er de dubbele pagina “Openbaar Vervoer”, waarop we lezen: “Het Gemeentebestuur dringt er bij de Vlaamse overheid op aan werk te maken van de doortrekking van tramlijn 2 op de N9 (Brusselsesteenweg)”. Een blik op dit kaartje van de stad Gent, toont dat het stuk op de N9 bij De Lijn de laagste prioriteit krijgt. We zijn benieuwd welke krachttoer de gemeente hier gaat uithalen om de vervoersmaatschappij op andere gedachten te brengen.

Voor fietsbeleid en fietsinfrastructuur kijkt de gemeente vooral naar de provincie, die inderdaad nog een reeks fietssnelwegen voorziet. Maar Mellenaars willen uiteraard ook veilig naar de fietssnelweg kunnen fietsen. Een fietsnetwerk is maar zo sterk als de zwakste schakel.

Een gelijkaardige houding bij het verminderen van het doorgaande verkeer door onze gemeente: daar kijkt het bestuur vooral naar de Vlaamse overheid door aan te dringen op een spoedige aanleg van een spitsstrook op de E40. Over de zin van zo’n maatregel kan gediscussieerd worden, maar het is erg onzeker of zo’n spitsstrook er ooit zal komen. Voor een gelijkaardig project in Gent werd het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) door de Raad van State teruggefloten.

Het zou van meer toekomstvisie getuigen mocht het plan ook eigen maatregelen nemen tegen het vele (en groeiende) doorgaande verkeer. Onder meer door de circulatie grondig te herbekijken. Maar behalve in de Kerkstraat en de Nonnenwegel, wordt aan circulatie nergens geraakt. De ambitieuze voorstellen uit de oriëntatienota (waar zijn de knips naartoe?) zijn in het bekrachtigde ontwerp-plan niet meer te vinden. Het doorgaand verkeer verminderen is zelfs niet langer een doelstelling, want op p.12 lezen we dat verkeersleefbaarheid voor het toekomstig mobiliteitsbeleid betekent “Het beperken van het gemotoriseerd verkeer, of minstens de snelheid ervan in de kern van Melle en de schoolomgevingen”.

Enkele voorbeelden:

• De doorstroming door het centrum zal voorzien worden via Lindenstraat, Kruisstraat en Gemeenteplein. Maar er worden geen maatregelen genomen om de doorstroming via de Vossenstraat te verminderen. Evenmin flankerende maatregelen in de Lindestraat en Kruisstraat – nochtans huizen hier een jeugdbeweging, een jeugdhuis en een kleuterschool. Het voor fietsers nu al moeilijk te nemen kruispunt Vossenstraat-Kruisstraat lijkt er niet veiliger op te worden.
• Ook het Gemeenteplein, nochtans het centrum van de gemeente met beperkte ruimte voor de vele voetgangers, winkeliers, pendelaars en fietsers, blijft zone 50.
• De Tuinstraat wordt de nieuwe ontsluitingsweg voor de wijk-Vogelhoek. Wat met de lagere en middelbare school daar?
• De Merelbekestraat, zowat de gevaarlijkste straat voor fietsers in Melle, krijgt geen fietspaden en blijft zone 50.
• Ook de circulatie naar de nieuwe Gemeenteschool wordt problematisch. Aan de school worden 2 K&R-zones voorzien. Dat lijkt geen goed idee, immers K&R-zones maken de schoolomgeving chaotisch en bovendien moedigen ze het autogebruik aan.

Onze grootste frustratie: de gemeente had twee jaar lang alle instrumenten in handen om een doordacht mobiliteitsplan op te stellen met een heel breed draagvlak onder de bevolking. Het resultaat komt niet verder dan “meer van hetzelfde”, zonder ambitie, zonder toekomstvisie.

Als Mellenaar zijn we sinds 2017 geëntertaind met inspraakrondes en roadshows onder de ronkende hashtag #MMMM. Dat leverde meer dan 1229 reacties van burgers op. De Mellenaar ligt duidelijk wakker van mobiliteit. Er kwam ook een Mobiliteitsraad: een “klankbord” met vertegenwoordigers uit scholen, jeugdbewegingen, sportclubs, en de Gemeentelijke Werkgroep Verkeer (GWV). Adviesorganen zoals de Gezinsraad en de Milieuraad formuleerden opmerkingen bij het voorlopige ontwerp. Belangrijke instanties zoals De Lijn en de provincie Oost-Vlaanderen hadden interessante opmerkingen en suggesties. Ook de Fietsersbond Melle bestudeerde het plan grondig en formuleerde zes pagina’s constructieve opmerkingen en voorstellen bij het plan. Het is ontluisterend om vast te stellen dat, op enkele details na, geen enkele van die opmerkingen is terug te vinden in de bekrachtigde ontwerp-nota. Het gemeentebestuur mist hier dan ook een enorme kans om een echt mobiliteitsbeleid vorm te geven, samen met zijn inwoners.

Tekenend: in de goedgekeurde synthesenota en in de draftversie die is voorgesteld aan de Mobiliteitsraad, stond onder “Algemene sensibilisering” nog een hoopgevende promo-actie: “De burgemeester & schepenen gaan met de fiets” (p.87). Zelfs dat zinnetje heeft het ontwerp-plan niet gehaald. Het was veel te ambitieus voor dit bestuur, wellicht.

Het ontwerp-Mobiliteitsplan Melle ligt nog tot 30 september ter inzage in het gemeentehuis en de bibliotheek. U kunt het plan ook downloaden op maakmellemeermobiel.be.

De Fietsersbond roept al haar leden op om inspraakreacties in te dienen via het formulier op de website melle.be/mobiliteitsplan.

Ter inspiratie formuleerde de Fietsersbond concrete opmerkingen en suggesties op het ontwerp, met een duidelijke verwijzing naar de pagina’s van ontwerp-plan. Al onze opmerkingen kan je hier downloaden.