Het nieuwe normaal? Zone 30 in de bebouwde kom
Eerst was het een sympathiek en onderbouwd idee, toen volgden verschillende steden en gemeenten, en nu pleiten verschillende regeringspartijen er openlijk voor: 'zone 30 in de bebouwde kom'. De Fietsersbond strijdt hier al langer voor, een gematigde snelheid heeft immers een positieve invloed op de verkeersveiligheid en verbetert de levenskwaliteit. Nu de praktijk de afgelopen jaren in Vlaanderen en Brussel aantoont dat er alleen maar voordelen zijn, is er geen enkele reden om zone 30 niet in iedere bebouwde kom in te voeren!
Eind juli kwamen de politieke partijen Vooruit en Groen naar buiten met het voorstel om van 30 kilometer per uur de norm te maken in de bebouwde kom. Vandaag is dat standaard 50 km/u. “Maar waarom niet de logica omdraaien?” klinkt het. 30 km/u als standaard en enkel daar waar de infrastructuur het toelaat sneller.
Toegenomen verkeersveiligheid voor fietsers én voetgangers
De Fietsersbond pleit al langer voor een veralgemening van zone 30. De impact op verkeersveiligheid is reëel en wetenschappelijk aangetoond. Door trager te rijden heeft de bestuurder van een wagen een breder gezichtsveld, heeft de wagen een kortere remafstand en indien er toch nog een aanrijding plaatsvindt zijn de gevolgen minder zwaar.
De Fietsersbond is de belangenbehartiger van fietsers. Maar niet enkel de veiligheid van de fietsers vaart wel bij een zone 30. Zeker voetgangers hebben hier veel bij te winnen, en dat zijn we tot slot van rekening allemaal wel eens. We weten dat bij de botsing tussen voetgangers en automobilisten de overlevingskansen van een voetganger die met 30 km/u wordt aangereden vier tot vijf keer groter zijn dan bij een aanrijding met 50 km/u. Snelheid is een bepalende factor bij 1 op 3 fatale ongevallen. Ook de massa van het voertuig heeft een impact op de ernst van het ongeval.
Uit cijfers die Vlaamse parlementslid Annick Lambrecht (Vooruit) opvroeg blijkt dat er in 2020 32 voetgangers in de bebouwde kom zijn overleden, dubbel zoveel als in 2018. Uit de verkeersveiligheidsbarometer van VIAS leren we dan weer dat er amper of geen verbetering is wat betreft het aantal fietsongelukken. We doen vandaag dus duidelijk niet genoeg. Waar wachten we nog op?
In de strijd voor verkeersveiligheid is er een internationale consensus: het verminderen van snelheid maakt wel degelijk een verschil. De Verenigde Naties kwamen in 2020 met de Stockholm verklaring over de gezamenlijke aanpak van verkeersonveiligheid. Hierin wordt gevraagd om snelheid te beperken tot 30 km/u daar waar zachte weggebruikers en gemotoriseerd verkeer zich mengen, tenzij er expliciet onderzocht is dat hogere snelheid in alle veiligheid kan. Ook het Europees Parlement trok in 2021 aan de alarmbel en stelt zone 30 als één van de belangrijkste maatregelen voor.
Levendige straten
Trager rijden heeft niet enkel een impact op de verkeersveiligheid maar ook op de leefbaarheid. Uit onderzoek blijkt dat in straten waar er trager wordt gereden, de straat minder als barrière functioneert en er meer interactie is tussen bewoners. De straat oversteken is veiliger geworden en fietsen en wandelen kan met een gerust hart.
Een bijkomend voordeel is dat zone 30 sluipverkeer ontmoedigt. Even snel door een woonwijk afsnijden heeft geen voordeel als de snelheid hier even hoog of lager ligt dan op de drukke verbindingsassen. Tot slot is een trager rijdende auto ook stiller. Zalig zo een straat waar het autogeraas niet langer dominant is.
Tijdens onze vakantie genieten we met volle tuigen van de camping waar onze kinderen veilig kunnen ravotten, dat pittoresk dorpje waar ouderen rustig met elkaar op straat kuieren of het vakantiepark waar auto’s enkel stapvoets mogen rijden. Terug thuis is het een andere wereld, de drukke straat is allesbehalve uitnodigend. Maar het kan dus anders!
Brussel als voortrekker
Zullen burgers accepteren dat 30 km/u de nieuwe norm wordt? En als het al zover komt zullen automobilisten de snelheid respecteren? Is dit wel realistisch? Wat gebeurt er in de praktijk? Laten we eens kijken naar het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Onze hoofdstad is sinds 1 januari 2021 Stad 30: 30 kilometer per uur is de regel, hogere snelheden de uitzondering op grote gewestwegen.
De invoering ervan liep in het begin zeker niet zonder protest. Maar vandaag is stad 30 het nieuwe normaal en algemeen geaccepteerd. Meer dan een jaar later is de invoering ervan dus een succes, de verkeersveiligheid en comfort voor voetgangers en fietsers zijn toegenomen.
Al leert Brussel ons ook dat het nog beter kan door meer in te zetten op infrastructuur en naleving door handhaving. Want niet iedereen respecteert vandaag de snelheidsbeperkingen, zeker niet bij het binnenrijden van de zone 30. Niet iedereen respecteert 30km/u maar toch is er een positieve tendens, want de algemene snelheid is wel degelijk gedaald. Uit de data van 7 snelheidsmeters verspreid over het Gewest Brussl blijkt dat de snelheid gemiddeld met 19% is gedaald in 2021 in vergelijking met de voorgaande jaren.
Laten we er samen werk van maken
Vandaag roept een diverse coalitie op tot een algemene zone 30 in de bebouwd kom. Het gaat dus zeker niet enkel om de Fietsersbond, maar ook Vooruit en Groen pleiten ervoor. In de Coalitie van 30, waar de Fietsersbond ook lid van is en die van start ging in oktober 2021 worden verschillende gemeenten verenigd: Leuven, Zwalm, Beveren, Genk, Hasselt, Sint-Niklaas, Mechelen, Aalst en Gent engageren zich allen voor een veilige en performante bebouwde kom. Deze lijst wordt steeds langer. Meer nog, de ondertekenden lokale besturen behoren tot zowet alle Vlaamse politieke partijen (met uitzondering van Vlaams Belang en PVDA).
Op Vlaams niveau zijn N-VA en minister van mobiliteit Lydia Peeters nog niet overtuigd. Maar een groeiende en diverse coalitie, de feiten en lokale succesen zorgen ervoor dat de eis voor zone 30 in de bebouwde kom steeds meer realiteit wordt.
Meer lezen
De Standaard - Hoger aantal overleden voetgangers wakkert discussie zone 30 aan
Fietsersbond - 4 adviezen om van zone 30 een succes te maken
