In de keuze hoe we ons verplaatsen speelt kostprijs een grote rol. De Fietsersbond pleit voor een eerlijke prijs die alle kosten in rekening brengt, ook de externe, vaak onzichtbare kosten. De effecten op gezondheid, milieu, klimaat enz. worden nu afgewenteld op de hele samenleving.

Fair Traffic is een toetssteen voor fiscale regels, subsidiesystemen en andere mechanismen i.v.m. mobiliteit: leiden ze tot een eerlijke prijs?

De Fietsersbond lanceert het principe van Fair Traffic om na te gaan of een vervoersmiddel een eerlijke prijs heeft. Met deze toetssteen kun je fiscale regels en subsidiesystemen beoordelen die (al dan niet rechtstreeks) met mobiliteit te maken hebben. Ook andere mechanismen die de prijs beïnvloeden, kun je tegen het licht houden volgens dit principe. Zo bevordert Fair Traffic  een duurzame mobiliteit.

Een eerlijke prijs voor mobiliteit houdt rekening met zowel interne als externe kosten.

• Interne kosten zijn de kosten voor het gebruiken van auto of fiets, en het laten rijden van trein, tram of bus.
• Externe kosten zijn de kosten voor ongevallen, milieuvervuiling, gezondheidsschade, ruimtebeslag, lawaaioverlast, infrastructuur en verkeershandhaving.

Voor een eerlijke prijs moet je de externe kosten internaliseren. Dat betekent dat de gebruiker deze kosten zelf betaalt en niet afwentelt op de samenleving.

De oefening van internalisering van externe kosten leert al snel dat de auto een veel te lage kostendekkingsgraad heeft. Automobilisten betalen via de verkeersbelasting, de BIV en de accijnzen op brandstof slechts een gedeelte van de (externe) kosten die ze veroorzaken.

Maar ook het openbaar vervoer heeft zoals gekend een lage kostendekkingsgraad: gebruikers betalen slechts een deel van de kosten die ze veroorzaken. Wel zijn de externe kosten lager dan bij de auto.

Bovendien zorgt het gedeelde aspect voor sociale winst. Ook autodelen is zo'n vorm van shared traffic met een maatschappelijke baat. Netto blijft de balans voor beide toch nog een kost.

Alleen de fiets is netto winstgevend voor de samenleving: de maatschappelijke kosten voor de aanleg van fietsinfrastructuur zijn heel laag, terwijl de maatschappelijke baten onder de vorm van gezondheidswinst (daling gezondheidsuitgaven) groot zijn.

Met Fair Traffic wil de Fietsersbond het debat openen rond een eerlijke prijszetting voor mobiliteit, een debat over salariswagens, rekeningrijden, accijnzen, parkeertarieven, de prijs van openbaar vervoer, de onderlinge prijzen tussen autobelasting en openbaar vervoer, gesubsidieerde schoolbussen, tussenkomsten van de werkgever in woon-werk verkeer, allerhande derde-betaler-systemen die de reële prijs verdoezelen enzovoort.

Ongetwijfeld geen makkelijke debat, want met veel diep ingesleten gewoonten en heilige huisjes. Maar in het huidige systeem heeft mobiliteit netto een maatschappelijke kost. Bijgevolg betalen ‘nabijheidsmensen’ mee voor de kosten van ‘afstandsmensen’. Er is een netto transfer:

• van wie kiest voor nabijheid, wie veel fietst of te voet gaat
• naar wie zich meer en verder verplaatst en veel gebruik maakt van de auto of het openbaar vervoer.

Fair Traffic is dan ook het debat over de vraag: willen we als samenleving mobiliteit subsidiëren?

• Lees ons opiniestuk over Fair Traffic (4/12/2014)
• Er zijn ook werkgevers tegen de salariswagen, lees het opiniestuk van Eddy De Nys (11/12/2014)