Op 7 december leverde het Melse gemeentebestuur een voorwaardelijke omgevingsvergunning af voor de aanleg van fiets- en voetpaden in de Vossenstraat, Gemeenteplein, Kerkstraat, Dorpsplein en Kruisstraat. Eindelijk komt een verbetering in deze straten. Toch laat de gemeente hier vooral kansen liggen om hier écht een veilige en aantrekkelijke fiets-as van te maken. “Het blijft oplapwerk zonder visie op de toekomst, waarbij autodoorstroming door onze dorpskern nog altijd de bovenhand krijgt”, vindt Fietsersbond Melle. “In de aanloop naar deze vergunning hebben wij en vele inwoners waardevolle suggesties gedaan, maar die zijn bijna nergens gevolgd.”

Fietsersbond Melle juicht elke verbetering in fietsinfrastructuur op onze gemeentegrond toe. Het Gemeenteplein is al jaren een doorn in het oog van de Melse fietsers en dus keken vele fietsers al jaren uit naar de noodzakelijke aanpassingen in fietsinfrastructuur. Maar de plannen die nu goedgekeurd zijn geven nog altijd prioriteit aan de autodoorstroming dwars door het centrum. Het wegbeeld is verwarrend en mist uniformiteit, er ontbreken flankerende maatregelen voor de omliggende straten (zoals Wezenstraat en Kloosterstraat) en er wordt geen rekening gehouden met de modal shift die het aantal fietsers en voetgangers de komende jaren sterk zal doen groeien, zoals in omliggende steden en gemeenten al duidelijk merkbaar is. Waarom hinkt Melle hier toch weer achterop?

Al bij de opmaak van de plannen heeft Fietsersbond Melle haar suggesties en opmerkingen doorgegeven aan het bestuur en het studiebureau. We dienden ook een officieel bezwaarschrift in, net als 15 andere burgers, waarvan een samenvatting te vinden is op het omgevingsloket. Die bezwaarschriften bevatten heel wat waardevolle ideeën en pertinente feedback op de plannen. Helaas moeten we vaststellen dat het bestuur de meeste van die opmerkingen als 'ongegrond' bestempeld. 

De werken worden gepromoot onder de noemer “aanleg fietsas”, maar heel wat maatregelen in de plannen hebben vooral tot doel de doorstroming van de auto te bevorderen: 

• Zo voorzien de plannen voorsorteerstroken voor auto’s die vanaf het Gemeenteplein afslaan naar de N9 (Brusselsesteenweg). Die ruimte kan beter gebruikt worden voor de veiligheid van fietsers en voetgangers, want de voorsorteerstroken zijn overbodig. Meer nog: ze dreigen zelfs (veel) meer verkeer naar het Gemeenteplein aan te zuigen. Immers, eens er in de Kerkstraat eenrichtingsverkeer geldt (een beslissing die we steunen), zal de doorstroming van Gemeenteplein naar N9 vlotter gaan, maar het verkeer dat vanop de Geraardbergsesteenweg naar de N9 wil geraken zal rekening moeten houden met toegenomen verkeer vanuit de Kloosterstraat. Als die afwikkeling stroef verloopt, bestaat het risico dat bestuurders vanuit Gontrode toch weer de hoek zullen afsnijden en het Gemeenteplein kiezen om de N9 te bereiken. Dit strookt niet met het idee van een veilige fietsas.
• De voorrangsregeling op het kruispunt met de Kruisstraat blijft ongewijzigd omwille van de autodoorstroming. Met deze huidige voorrangsregeling is dit helemaal geen fietsvriendelijk kruispunt. Bestuurders uit de Kruisstraat nemen zeer vlot hun voorrang op het verkeer dat van het Gemeenteplein komt. Maar fietsers die van het Gemeenteplein de Vossenstraat in willen, moeten een helling op en kunnen daardoor moeilijk vertrekken en zich tijdig uit de voeten maken voor snel aankomend autoverkeer... Automobilisten uit de Kruisstraat verwachten geen verkeer meer van rechts (Vossenstraat) en nemen hun bocht richting het centrum veel sneller dan vroeger — daarmee geen rekening houdend met fietsers (en bussen van De Lijn) die van rechts uit de Vossenstraat komen... De voorrang van rechts uit de Kruisstraat wegnemen en het kruispunt maximaal veilig maken voor fietsers zou positief zijn voor het concept 'fietsas'. Een goede fietsroute of fietsas is immers maar zo sterk als zijn zwakste punt. Dit kruispunt en de onderdoorgang aan het station zijn duidelijk het zwakste en gevaarlijke punt in deze as.
• De inrichting van de Kruisstraat en Gemeenteplein is een verbetering voor fietsers, maar is niet conform het 30-50-70-principe. Ook in de Lindenstraat zijn geen fietspaden en zou, net als in de Kruisstraat en het Gemeenteplein, de maximale verkeerssnelheid moeten teruggebracht worden naar 30 km/u. Dit is sowieso de beste keuze voor een bebouwde kom, zeker in de omgeving met veel fietsers en voetgangers (scholen, station, handelaars, ...). Het bestuur kiest echter voor autodoorstroming door het 50 km/u regime te behouden.
• Op vraag van De Lijn voor "vlotter" busverkeer zullen de bochtenstralen op de kruispunten Kruisstraat-Lindenstraat en Vossenstraat-Gontrode Heirweg verruimd worden. Ruime bochten voor vlot busverkeer zijn volgens ons bestuur geen vrijgeleide voor autobestuurders om de snelheidslimiet te overschrijden… Hoe gaat dit worden gehandhaafd?

De geplande fietsvoorzieningen kijken niet verder dan vandaag (of eigenlijk gisteren). Met 1,5 meter brede fietspaden volgt het ontwerp de huidige wettelijke bepalingen, maar die zijn eigenlijk al jaren achterhaald. Fietsberaad adviseert al sinds 2018 een minimale breedte van 2 à 3 meter als breedte voor fietspaden, om de veiligheid te kunnen blijven garanderen bij toegenomen en sneller fietsverkeer.

Het fietspad op het Gemeenteplein zal tussen het voetpad en de parkeerstrook liggen. Rekening houdend met de opstaande rand van het voetpad en de schrikafstand tot de geparkeerde wagens is dit onvoldoende, en kan dit onmogelijk een veilig en comfortabel fietspad worden.

De plannen voorzien ook nergens openbaar groen. Geen straat- of laanbomen, geen ontharding — integendeel: straatbomen in de Vossenstraat verdwijnen voor de 'tijdelijke' aanleg van voetpaden in asfalt. Straatbomen dragen nochtans bij aan een kwalitatief wegbeeld, zijn visuele remmers en kunnen vertragende infrastructuur ondersteunen. Het bestuur noemt deze argumenten 'ongegrond'.

In de Vossenstraat komen fietspaden ter hoogte van het OCMW, in het deel van de nieuwe Parkschool komen geen fietspaden, geen suggestiestroken en ook (nog) geen fietsstraat. Op het Gemeenteplein komen aan de ene zijde fietspaden en de andere zijde suggestiestroken. Het gehele plan mist uniformiteit en continuïteit. Met nodige visie en duidelijke keuzes zou voor het projectgebied en ook voor geheel Melle een uniform wegbeeld kunnen uitgewerkt worden. 

Al onze opmerkingen om rekening te houden met de omliggende straten, bestempelt het bestuur als 'ongegrond'. Nochtans heeft de invoering van eenrichtingsverkeer heel wat gevolgen voor omliggende straten. Met Fietsersbond hebben we in bijzonder onze bezorgdheid geuit voor de Wezenstraat en de Kloosterstraat. De Wezenstraat kent met de aanwezigheid van de school heel veel kinderen die per fiets, step of te voet naar school komen. Net als in de Wezenstraat is in de Kloosterstraat meer verkeer niet wenselijk in de huidige vorm van de straat met slecht wegdek en heel smalle en moeilijk begaanbare voetpaden. Extra (tijdelijke) voorzieningen om ook deze straten zo kind- en fietsvriendelijk te maken zijn zeker nodig, ook al valt dit zogezegd 'buiten het projectgebied'.

Als Fietsersbond Melle hebben we besloten om geen verder bezwaar in te dienen bij de provincie tegen deze werken. We willen het proces niet nog verder vertragen en zijn al blij met elke verbetering voor fietsers in het centrum. 

Maar tegelijk is de toegekende vergunning bedroevend. Er is geen globale visie voor een uniform wegbeeld in Melle, er zijn geen flankerende maatregelen voor de omliggende straten, de vergunning bevat geen toekomstvisie rond de modal shift die vandaag overal plaatsvindt (de verschuiving van vervoer per auto naar de fiets of het openbaar vervoer) en houdt dus ook geen rekening met het stijgende aantal fietsers en voetgangers. Waar vele andere gemeenten hun prioriteiten al jaren naar de actieve weggebruiker hebben verschoven, blijft Melle kiezen voor autodoorstroming dwars door het centrum. Begrijpe wie kan.