Op 24 februari waren we uitgenodigd om het standpunt van de fietser te vertegenwoordigen in de hoorzitting van de kamer naar aanleiding van twee resoluties die ingediend zijn rond toegankelijkheid van de trein. We zijn ontgoocheld door het toch wel lage ambitieniveau dat uit de presentatie en de antwoorden van de NMBS in de voormiddag bleek. Als uit de huidige cijfers blijkt dat fietsers slechts op bepaalde lijnen de fiets meenemen, dan heeft dat misschien vooral te maken met de beperkte toegankelijkheid en is dat niet per se een juiste weergave van waar reizigers hun fiets willen meenemen. Als we multimodaliteit serieus willen nemen anno 2021, wat toch geen discussie meer hoeft te zijn, dan moet er serieus geïnvesteerd worden in de combinatie trein en fiets, lees: veel meer dan vandaag het geval is. Dat de NMBS maar weinig plannen en ambities kon voorstellen en dat wat werd voorgesteld nog amper is uitgewerkt stelt ons teleur. Mensen met een beperkingen en mensen met een fiets in de trein worden blijkbaar als overlast gezien of kunnen voor chaos zorgen, stemt dit wel nog overeen met ons maatschappelijk beeld in 2021?

Nadat je vorig jaar een aantal maanden je fiets gratis kon meenemen op de trein klinkt er de roep om fietsen vanaf nu altijd gratis toe te laten op de trein. Zo kwam er een petitie van JNM die onder andere vraagt om het meenemen van de fiets opnieuw en voorgoed gratis te maken en ook andere initiatieven staken de kop op. De stijging van 80% tijdens de gratis periode toont dan ook het potentieel van de combinatie trein-fiets. Het is een van de sleutels om tot multimodale mobiliteit te komen die de regering beoogt. Het is dan ook een van expliciet geformuleerde doelstellingen in het regeerakkoord: “toegankelijkheid, ook voor andere vervoersmiddelen zoals de fiets met het oog op multimodale mobiliteit”. Vanuit de Fietsersbond zien we eerst andere prioriteiten die het meenemen van de fiets op de trein moeten faciliteren vooraleer we zelfs kunnen spreken over een gratis aanbod. Want wat heb je aan het gratis aanbod als je je fiets in praktijk toch niet op de trein kan meenemen? Om de combinatie trein en fiets en dus de treinfietser aan te moedigen kunnen er verschillende maatregelen genomen worden.

Toegankelijkheid

Eerst en vooral moet de toegankelijkheid tot zowel het station als het perron gegarandeerd worden. Denk hierbij aan fietsgoten naast de trappen die ervoor zorgen dat je makkelijk je fiets naar boven kan duwen. In elk station moet je makkelijk je fiets kunnen meenemen, dat je nu bijvoorbeeld in Brussel Centraal niet welkom bent ontmoedigt fietsers.

De toegang tot de trein zelf moet makkelijk kunnen verlopen. Fietsen weigeren op de trein omwille van bijvoorbeeld drukte moet verholpen worden door een investering in meer plaatsen voor de fiets. Vandaag is er geen garantie dat je je fiets kan meenemen. Dit is een van de grootste hindernissen, bevestigd door de NMBS. Wij vragen de garantie dat je mee mag, je betaalt immers voor de dienst. Duidelijke communicatie omtrent de voorrang van fietsen in een fietswagon kan nog duidelijker aangeduid worden. 

Werken met een reservatiesysteem kan pas mogelijk zijn wanneer er een kwalitatieve dienst wordt aangeboden. Dan zou er gewerkt kunnen worden met een aanmeldingssysteem zoals in Nederland waardoor een indicatie van de beschikbaarheid kan aangegeven worden.

Capaciteit is ook cruciaal. Zo heeft Frankrijk vorig jaar een wet goedgekeurd die tot acht plekken vraagt op de meeste voertuigen, wat als voorbeeld gebruikt kan worden. 

Leesbaarheid

De leesbaarheid moet ook grondig verbeterd worden. Vaak heb je als fietser geen flauw idee enkele minuten voor de aankomst van de trein waar je je fiets zult mogen plaatsen. Zo kwam je vorig jaar wel eens een zenuwachtige fietser tegen die je aansprak op het perron om te vragen waar hij juist zijn fiets zo meteen zou kunnen plaatsen op de trein. De conducteur aanspreken om toestemming te krijgen en te vragen waar je je fiets mag plaatsen is niet meer van deze tijd. Deze informatie kan makkelijk via de informatieborden, de website, de omroepberichten of op het perron verspreid worden. 

Tarief

 Het gratis maken van de fiets vorig jaar zorgde ook al snel voor het invoeren van verschillende beperkingen qua tijdstip. Deze beperkingen zien wij uiteraard niet graag komen, voor ons moet je altijd welkom zijn met je fiets op de trein. Het gratis maken van de fiets op de trein kan voor een overrompeling zorgen waar de NMBS nu niet op voorzien is. Tot de treinen allemaal goed voorzien zijn van voldoende ruimte en het gratis maken de fiets een mogelijkheid kan zijn, vragen we voor een aangepast tarief waarbij je voor kortere afstanden minder moet betalen voor je fiets.

Nast deze maatregelen voor de fiets aan boord van de trein moet er geïnvesteerd worden in deelfietsen. En voor de fietser die zijn fiets graag achterlaat aan het station zijn er voldoende kwalitatieve beveiligde fietsenstallingen nodig dichtbij de sporen. Zo blijft er ook voldoende ruimte over voor de fietser die zijn of haar fiets liever meeneemt. 

Toegankelijkheid, leesbaarheid en capaciteit zijn voor ons dus prioritair, voor alle reizigers, voor alle gebruikers van het openbaar vervoer en dus niet enkel de fietsende reiziger. We benadrukken de noodzaak van ambitieuzere plannen. Als openbare dienstverlening heeft de NMBS de verantwoordelijkheid bij te dragen aan een duurzamere mobiliteit en multimodaliteit. Toegankelijkheid van het treinverkeer en de combinatie van trein en fiets zijn hierin onmisbaar.