Het fietsverkeer groeit en blijft groeien in de stad en de rand. Het beleid volgt, denk aan het ringfietspad, de aanpassingen op de Turnhoutsebaan en je merkt dat er al meer fietsvriendelijke verbindingen komen. Maar de Schelde blijft een barrière om van rechteroever naar linkeroever te fietsen en omgekeerd. Een vlotte verbinding is daar op vandaag nog steeds niet evident. Nieuwe plannen zijn er maar hoe robuust en betrouwbaar zijn die?

"Voor veel fietsers is de betrouwbaarheid van een verbinding één van de belangrijkste zaken. Een onbetrouwbare verbinding zal nooit een succesvolle verbinding worden."

Renaat Van Hoof, woordvoerder van de Fietsersbond in Antwerpen.

Een fietser steekt de Schelde over

Wil je vandaag als fietser de Schelde oversteken in Antwerpen dan heb je verschillende opties. De meest gebruikte verbinding is de Sint-Annatunnel. Het is een directe verbinding met het centrum van Antwerpen waarbij fietsers stapvoets door de tunnel van de ene oever naar de andere kant kunnen fietsen. Nadeel, het is tijdens de spitsuren erg druk en vaak aanschuiven geblazen. De liften en roltrappen laten het ook regelmatig afweten. Aan dat laatste wordt alvast gewerkt, renovatiewerken vinden plaats in de historische tunnel tot december 2022, hierdoor zijn trappen en liften op verschillende tijdstippen buiten dienst.

Als alternatief kunnen fietsers de veerdienst gebruiken tussen linkeroever en het Steenplein. Door het grote succes werd recent een tweede veer ingelegd om de wachttijden te verkorten. Ook werden de uren uitgebreid, tussen 6u 's morgen en 23u15 kan je als fietser vandaag de veer nemen. Even wachten op de boot natuurlijk, maar het succes bewijst alvast het potentieel.

Een laatste optie is de fietstunnel die parallel met de kokers van de Kennedytunnel loopt en eigenlijk de vluchttunnel van de autotunnel is. Een Antwerpenaar weet die wel te vinden en durft daarvoor wel eens om te fietsen. Maar voor anderen is het toch even zoeken, de verbinding is niet bij iedereen even bekend. Tip: ga op zoek naar een rij fietsers, want ook hier is het aanschuiven geblazen. Net als in Sint-Anna zijn fietsers afhankelijk van liften die maar een beperkt aantal fietsers kunnen meenemen.

Tijdlijn

2018 - een verkiezingsbelofte: De verzuchting voor een betere fietsverbinding valt bij politici niet in dovemansoren. Bij de grootste partij van Antwerpen, de N-VA, klinkt het dat ze er werk van zullen maken. Meer nog, tijdens de verkiezingen van 2018 weerklinkt de plechtige belofte dat er een fietsbrug komt ten Zuiden van de stad, ter hoogte van de fietstunnel aan de Kennedytunnel.

2019 - vierde plaats voor Antwerpen op de Copenhagenize index: Op Velo City in Dublin maakt Copenhagenize de ranking bekend van de beste fietssteden (vanaf 500.000 inwoners). Antwerpen staat trots te blinken op nummer 4. Argumenten voor die mooie plaats zijn onder meer het succes van de deelfietsen (de Velokes), de wisselwerking met de fietsers en fietsbewegingen en de belofte om een fietsbrug te realiseren over de Schelde. De afdeling van de Fietsersbond in Antwerpen plant prompt een openingsevent in 2024 van die fietsbrug.

2020 - de eerste plannen voor de nieuwe brug: Er wordt 200 miljoen euro uitgetrokken voor een landmark en een nieuwe fietsverbinding met een brug over de Schelde. De plannen worden concreter. Maar de dagelijkse fietser stelt toch enkele kritische bedenkingen. Gaan ook hier fietsers niet lang moeten wachten als de brug open moeten voor boten? Zijn er geen betere verbindingsmogelijkheden te bedenken?

2021 - opnieuw in het debat: De Fietsersbond afdelingen in en rond Antwerpen verzamelen zich en gesteund door het secretariaat laten we in een open brief weten dat we ons zorgen maken over de betrouwbaarheid van de fietsbrug. Zeker omdat de loodsen lieten weten dat dit geen goede of zelfs onhaalbare oplossing is. Vanuit de Fietsersbond vragen we om met open vizier alle mogelijke alternatieven te onderzoeken. Een brug kan, als die betrouwbaar, open en robuust is als verbinding. Andere opties zoals een tunnel, kabelbaan of meer veren moeten we ook onderzoeken. We vragen vooral om binnen de Oosterweel te zoeken naar een breder kader voor fietsverbindingen tussen rechter-en linkeroever en de juiste keuzes te maken. 

2022 - veel overleg: Na de open brief wordt intensief overlegd met meerdere partijen rond de fietsverbindingen over de Schelde. Open, in vertrouwen en met als resultaat dat er aandacht is voor verschillende verbindingen en dat alternatieven onderzocht worden. Tegelijk moeten we ook vaststellen dat de piste van de brug, weliswaar aangepast aan het eerste ontwerp uit 2018, het voorkeursscenario blijft en dat er geen garanties kunnen geboden worden dat de brug nog steeds op heel regelmatige basis en zonder duidelijke planning onbruikbaar zal zijn voor voetgangers en fietsers.

Wat is ons standpunt nu?

De Fietsersbond blijft trouw aan haar visie. "Voor veel fietsers is de betrouwbaarheid van een verbinding één van de belangrijkste zaken. Een onbetrouwbare verbinding zal nooit een succesvolle verbinding worden." Zo klinkt het bij Renaat Van Hoof, woordvoerder van de Fietsersbond in Antwerpen.

De Fietsersbond is er ook na alle overleg niet van overtuigd dat de fietsbrug de juiste keuze is voor de nieuwe Schelde-oeververbinding en de kwaliteit zal kunnen bieden die wenselijk is.

De echte oplossing voor het autoverkeer infarct rond Antwerpen is een modal shift waarbij Antwerpenaren en pendelaars kiezen voor de fiets, al dan niet in combinatie met openbaar vervoer, in plaats van voor de auto. Leefbaarheid is de essentie van het Toekomstverbond. Weet je nog, de beloftes die de overheid deed aan verschillende burgerbewegingen die erg bezorgd waren over de Oosterweelverbinding en een positieve, duurzame oplossing eisten. Het Toekomstverbond heeft daarom de taak om zich ook over toekomstige fietsverbindingen te buigen.

De Fietsersbond wil dat deze fietsverbindingen er zo snel mogelijk komen, maar blijft steevast op dezelfde nagel kloppen: Alle fietstrajecten van en naar Antwerpen moeten kwalitatief en betrouwbaar zijn. In één adem roept de Fietsersbond daarom ook op voor een uitbreiding van de veerdiensten. Bijkomend voordeel, het veer kan verschillende plekken aandoen. Dat fietsers en wandelaars hier wel degelijk gebruik van zullen maken, wordt vandaag reeds aangetoond. De veerdienst tussen Sint-Anna en het Steenplein is tijdens de renovatiewerken aan de Sint-Annatunnel een zodanig succes dat een tweede veerboot werd ingelegd. Tijdens de maand april 2022 maakten er 38.460 fietsers gebruik van.

Natuurlijk wil de Fietsersbond dat de verbinding er zo snel mogelijk komt. Maar beter een oplossing die aan alle vereisten voldoet dan eentje die absoluut voor de volgende verkiezingen moet landen. Beter goed werk, dan half werk.