Hoog tijd voor een constructief toekomstgericht debat

19/09/2024 - Algemeen

De Vlamingen die hun manier van leven opdringen? De auto versus de fiets? Het debat was de afgelopen periode weer erg gepolariseerd. Gelukkig is de realiteit niet zo zwart-wit. Spoiler, Brusselaars zijn voor meer verkeersveiligheid, veilige fietsinfrastructuur en een stad op kindermaat. Tijd om we de politici van alle mogelijke kleuren daaraan te herinneren.

Of het nu de regionale verkiezingen zijn van enkele maanden geleden, de (wan)orde van de dag of de gemeenteraadsverkiezingen van zondag 13 oktober: mobiliteit is niet meer weg te denken uit het politieke debat in Brussel. Verschillende partijen voeren campagne tegen (onderdelen van) het regionaal mobiliteitsplan Good Move. Georges Louis Bouchez, die niet in Brussel woont, schuwt polarisatie en oneliners niet op (sociale) media. Als het van MR, PS en les Engagés afhangt zal de geplande verstrenging van Lage Emissie Zone die vervuilende verbrandingsmotoren moet uitfaseren, met twee jaar uitgesteld worden. Dat laatste zet zelf de spanningen tussen de Nederlandstaligen en Franstaligen op scherp. 

De modal shift in Brussel is ingezet

Temidden van de verhitte discussies in de media en op de politieke bühne zou je het bijna vergeten, maar Brussel verandert. Het persoonlijk autobezit daalt (gemiddeld 0,55 per huishouden) en steeds meer Brusselaars kiezen voor de fiets (tussen 2010 en 2023 is de jaarlijkse toename gemiddeld 12,6%). Ruimte voor de fiets in de Wetstraat, cyclostrades, fietsfiles op weg naar de school van je kinderen, we leven in een nieuwe realiteit.

22 september is autoloze zondag, een absolute topdag voor honderdduizenden Brusselaars. Van 9u30 tot 19u is het hele gewest afgesloten voor motorvoertuigen. Straten ondergaan een heuse transformatie tot plekken voor ontmoeting, spel en creativiteit. Na 19u zal de vraag weerklinken naar meer autoloze dagen. Onderzoek toont aan dat de meerderheid van de Brusselaars hiernaar snakt. Ook de mental shift is zo ingezet.

Onze stem verheffen om de polarisatie te overstijgen

Dat sentiment is vandaag minder terug te vinden in het publiek debat. Nochtans, niemand wint bij een kunstmatige opdeling tussen pro-auto en anti-auto. Geen enkele burger die binnenkort gaat stemmen is enkel autobestuurder. Velen zijn ook voetganger, fietser, moeder of buur.  Als vooraf de perceptie ontstaat van zogenaamde links-rechts tegenstellingen, Groen tegen de rest, Nederlandstaligen versus Franstaligen, dan wordt toekomstgericht mobiliteitsbeleid enkel moeilijker voor beleidsmakers. Terwijl de publieke opinie wel degelijk voorstander is van verkeersveiligheid en duurzame mobiliteit. 

Uit onderzoek van professor Stefaan Walgrave van de Universiteit Antwerpen (Walgrave, Soontjens en Sevenans, Politicians’ reading of Public opinion and its biases, Oxford University Press, 2023) blijkt dat politici echt geven om de publieke opinie en zich hierdoor laten leiden. “Als je naar buiten komt met een voorstel waar geen steun van de publieke opinie voor is, dan bereik je niets. Je voorstel zal verworpen worden en je hebt een aantal mensen boos gemaakt. Het is dan veel verstandiger om je doel op een andere manier te bereiken door een ander voorstel te lanceren. Dat is wat alle politici doen. Degenen die het ontkennen, liegen.", Zo getuigt een anonieme politicus in het onderzoek van Walgrave.

Maar - en hier wringt het schoentje - uit het onderzoek blijkt eveneens dat politici er niet altijd goed in slagen om deze publieke opinie correct in te schatten. De percepties van beleidsmakers zijn vertekend. Dat is zeker het geval voor wat mobiliteit betreft. Denk maar aan een circulatieplan of een fietspad in plaats van parkeerplaatsen of een autorijvak: het zijn niet zelden controversiële beslissingen waarbij luide groepen van zich laten horen. Protest is snel erg zichtbaar en politici zijn er uitermate gevoelig voor.

Het is aan ons allen om aan te tonen dat er weldegelijk een draagvlak is voor een toekomstgericht mobiliteitsbeleid, voor een leefbare stad. Schrijf of spreek (samen met de lokale afdeling) daarom lokale politici aan. En ben je nog geen lid van de Fietsersbond? Breng daar vandaag verandering in. Samen staan we sterk. Zeker nu!

De prioriteiten van de Brusselse fietscommunity