De fietshelm

Het dragen van een fietshelm is niet verplicht in België. De Fietsersbond staat erop dat dit zo blijft, het dragen van een helm is een persoonlijke keuze. Voor specifieke groepen zoals kinderen, ouderen en wielertoeristen is een fietshelm wel aan te raden. Op de speed pedelec is de helm verplicht.

 

Welke fietshelm kies je?

De helm kan wel degelijk een bijdrage leveren aan het verminderen van de letsels. Als de helm correct gedragen wordt en aan de nodige kwaliteitsvereisten voldoet zorgt die ervoor dat letsels bij een val geheel worden vermeden of beperkt tot het minimum. 

Hoe kies je een goede fietshelm? Er is voor elk wat wils in het wijde gamma aan fietshelmen. De helmen verschillen zowel qua kleur als qua model, gewicht en materiaal. Om een goede keuze te maken, moet je rekening houden met enkele elementen.

► De veiligheid

Ga zeker na of de helm voldoet aan de Europese normen. Kijk of je het CE-label van de Europese Unie terugvindt, het correcte label is EN 1078 voor volwassenen en EN 1080 voor kinderen.

Kies voor een helm die je slapen goed bedekt, want dat is te vaak niet het geval. Een onderzoek van Test-Aankoop en de Universiteit van Straatsburg waarschuwt dat veel fietshelmen voor kinderen weinig bescherming bieden tegen hoofdletsels bij een val of een aanrijding met een andere weggebruiker. Verschillende helmen scoren bedroevend slecht bij een zijdelingse val, en dat is net de meest voorkomende manier van vallen wanneer een kind betrokken is in een ongeluk. De Europese normen zijn dan ook dringend aan een update toe, zegt Test Aankoop. De Fietsersbond steunt die eis. Lees of beluister het artikel over het onderzoek.

Aarzel niet om bijkomend advies in te winnen bij je fietshandelaar of op gespecialiseerde websites zoals Test-Aankoop. 

► Het comfort

De fietshelm moet zowel de voorkant, de bovenkant als de achterkant van je hoofd goed bedekken zonder je zicht te beperken. Een laag gewicht en ventilatiegaten verbeteren het comfort.

► De maat

De helm moet recht op je hoofd staan, dus pas de fietshelm. Trek de riempjes aan, zodat de helm in evenwicht is moet de driehoek gevormd door de riempjes aan de kin net onder het oor uitkomen. Doe de test en schud na het aantrekken van de riempjes, met je hoofd. De helm mag dan niet meer bewegen en mag je bewegingen niet hinderen. Om de helm beter te laten passen, kan je schuimstukjes toevoegen, deze worden geleverd bij de helm.

De pasvorm is cruciaal. Als de helm niet comfortabel is, dan zal je kind bijvoorbeeld geen zin hebben om hem te dragen. De bovenkant moet voldoende koelgaten hebben. Openingen in de helm zorgen voor minder transpiratie en een aangenamer gevoel.

► De prijs

Ga er niet automatisch van uit dat de duurste helm ook de veiligste is. Weeg dus alle criteria af wanneer je tot een aankoop overgaat.

 

Wanneer moet je een fietshelm vervangen?

  • Na een schok. Ook al zie je geen tekenen van schade, toch is het schokdempend vermogen aanzinelijk verminderd.
  • Bij zichtbare schade zoals kapotte riempjes, barstjes,…
  • Na 5 jaar. Denk er ook aan dat een fietshelm van hogere kwaliteit langer meegaat dan een fietshelm uit het goedkopere gamma.

Tip! Berg je helm altijd goed op na gebruik. Vaak hangt de helm aan een (rug)zak, waardoor het risico bestaat dat de helm ergens tegenaan slaat.

 

Standpunt Fietsersbond

Met de regelmaat van de klok laait het debat over de helmplicht op. Als Fietsersbond betreuren we dat dit onderwerp al te vaak het debat rond fietsveiligheid domineert.  We roepen op om onze energie te focussen op wat echt impact heeft, een betere en veilige infrastructuur.  

Een fietshelm, ja. Verplichten, neen!

Vandaag is het dragen van de fietshelm niet verplicht in België. Fietsersbond wil dat dit zo blijft, we zien het dragen van een helm als een persoonlijke keuze. In Brussel draagt 68 procent van de fietsers uit zichzelf al een helm (Brussels fietsobservatorium 2023). Ook in Vlaanderen neemt het fietshelm gebruik toe (FietsDNA). Heel veel fietsers maken zelf de afweging of ze het nodig achten.

De helm kan wel degelijk een bijdrage leveren aan het verminderen van letsels.  Als de helm correct gedragen wordt en aan de nodige kwaliteitsvereisten voldoet zorgt het ervoor dat letsels bij een val geheel worden vermeden of beperkt tot het minimum. 

Het dragen van een helm heeft echter geen impact aan het verminderen van ongevallen als dusdanig. Zo is er geen helmplicht in fietsvoorbeeld landen als Denemarken en Nederland. De invoering van de helmplicht in Spanje en Zweden heeft geen effect op het aantal gewonden.

Ongewilde consequenties van een helmplicht

De Fietsersbond wil zoveel mogelijk mensen op de fiets. De fiets is immers goed voor minder files, is kostenefficiënt, zorgt voor betere lucht en voor je fysieke en mentale gezondheid. Willen we hierop inzetten dan moeten er zo weinig mogelijk obstakels zijn om te fietsen. Echter, het (verplicht) dragen van de helm zorgt voor een associatie van fietsen met onveiligheid. Dit zorgt voor een drempel bij mensen om de fiets te gebruiken. 

Tegen de impact van ongevallen met andere gemotoriseerde weggebruikers biedt de helm geen afdoende bescherming. In tegendeel, de helm wekt de indruk bij zware weggebruikers dat de fietser goed beschermd en ervaren is, met het gevolg dat er minder rekening wordt gehouden met de kwetsbare positie van de fietser. Voorbeeld hiervan is het te weinig afstand houden door zware weggebruikers bij inhalen of kruisen ten opzicht van de fietser.

Prioriteit: een veilige fietsinfrastructuur

De fietshelm wentelt de verantwoordelijkheid af op de fietser. Dit terwijl het in de eerste plaats andere weggebruikers en bestuurders van motorvoertuigen, zijn die een inherent gevaar meebrengen en verantwoordelijkheid dragen.

Het grootste deel van de fietsongevallen zijn eenzijdige ongevallen waarbij geen andere weggebruikers betrokken zijn. De verantwoordelijkheid ligt hier bij de wegbeheerder. De Fietsersbond pleit voor een betere en veilige infrastructuur.

Ieder ongeluk is er één te veel. Een helmplicht laat het aantal ongelukken niet dalen. Meer nog, het heeft enkele ongewenste consequenties. Laten we ons daarom niet van strijd vergissen en in de eerste plaats inzetten op infrastructuur die de veiligheid van fietsers en voetgangers echt garandeert. 

Meer lezen

Wetenschappelijk onderzoek