Wegen en Verkeer Antwerpen
t.a.v. ir. Eva Vandenbossche
Anna Bijnsgebouw
Lange Kievitstraat 111-113 bus 41
2018 Antwerpen

Mechelen, 31 juli 2018

Geachte mevrouw Vandenbossche,

Naar aanleiding van onze vaststelling (op 05/07/2018) van een aantal onduidelijke, en soms zelfs gevaarlijke toestanden voor fietsers (en voetgangers) bij het oversteken van de verschillende “armen” van het kruispunt Ragheno, wenst de Fietsersbond Afd. Mechelen volgende vragen te stellen en/of voorstellen te formuleren.

Als uitgangspunt voor elk van de kruispunt-armen, citeren wij hieronder uit een antwoord van u(w medewerker) aan de Stad Mechelen (Jochen Govaert, Kabinetsattaché van Schepen Marina De Bie), n.a.v. een overleg dat over dat kruispunt heeft plaatsgevonden tussen Stad en AWV, begin juni 2018.

“Wat betreft de andere drukknoppen (n.v.d.r.: dit zijn die voor oversteek van alle “armen”, behalve de oversteek Leuvensesteenweg (N26) – Hanswijkstraat), deze worden allemaal gebruikt. Dit kruispunt wordt voorzien van uitgebreide detectie in kader van de slimmere verkeerslichten. Zo willen we proberen te vermijden dat we te veel groen geven aan richtingen waar het niet nodig is, ten voordele van alle weggebruikers (inclusief fietsers).”

Voorstel: Plaats hier voor fietsers (en voetgangers) modernere en efficiëntere detectiemiddelen (zoals detectielussen of camera’s), die het knopjes-drukken overbodig maken, daardoor sneller tot groen leiden voor deze weggebruikers en bijgevolg tot minder frustratie en daaruit volgende roodlicht-negatie.

“De fietsdrukknoppen voor fietsers die komen van de N26 en de R12 oversteken, worden niet gebruikt in cyclus en zouden dus ook moeten verdwijnen … Het is zo dat deze fietsers automatisch groen zullen krijgen. De voetgangers daarentegen dienen wel te drukken. Zij hebben namelijk een langere groenfase nodig dan fietsers.”

We stellen inderdaad vast dat fietsers en voetgangers automatisch groen krijgen. Dit leidt hier niet tot conflictsituaties met rechtsafslaande automobilisten vanaf de N26, omdat die beschikken over een by-pass om rechts af te slaan. Gezien de kruising fietsers - voetgangers op die by-pass onder een hoek van 90° gebeurt en gezien de (vracht-)auto's over een verkeersdrempel moeten (?) , lijkt dit vooralsnog niet te leiden tot ernstige conflicten.

Voorstellen: 1) Kan u de drukknopjes voor fietsers zo snel mogelijk verwijderen? Als dat niet op korte termijn (dwz vóór einde augustus) mogelijk zou blijken, kan u ze dan minstens "buiten dienst stellen" door ze b.v. met kleefband af te plakken?

2) Als voetgangers een aanvraag moeten doen voor een langere groenfase d.m.v. een druk op de knop, gelieve dit dan duidelijk te maken door bij de drukknop een bordje te hangen met een opschrift in de zin van: “Voor langer groen, druk op de knop.”

3) Gelieve ook de verkeersafwikkeling op de by-pass tussen Leuvensestwg en Zandpoortvest te monitoren, en milderende maatregelen te nemen indien zich conflicten voordoen tussen (vracht-)automobilisten en fietsers & voetgangers.

“Fietsers en voetgangers komende van de Speecqvest richting de Zandpoortvest, zullen de drukknoppen moeten gebruiken om groen aan te vragen. Zij krijgen dan een conflictvrije fase.”

Wij vernemen tot onze voldoening dat de groenfase voor fietsers conflictvrij zal zijn, in de zin dat (vracht-)auto’s vanaf Speecqvest niet tegelijk rechtsaf kunnen slaan naar Leuvensesteenweg. Vandaag stellen wij echter vast dat de fietsoversteek allesbehalve conflictvrij verloopt met de (vracht-) auto’s die vanaf Zandpoortvest afslaan naar Leuvensesteenweg. De fietsers krijgen immers pas groen nadat de (vracht-) auto’s vanaf de Zandpoortvest al een tijdje aan het afslaan zijn. Het plotse vertrek van de fietsers aan de oversteekplaats leidt zodoende tot een schrik-effect bij de automobilisten (én de fietsers). In theorie zou het linksafslaand verkeer de fietsoversteek niet meer mogen kruisen op het ogenblik dat het licht voor fietsers (en voetgangers) op groen slaat, maar in de praktijk gebeurt dat wel. Onderstaande foto's zijn hier het bewijs van:

Ragheno > Speecqvest

Groenfase fietsers + rechtsafslaand verkeer Zandpoortvest

Wij vermoeden dat sommige automobilisten het begrip "groen licht" nogal ruim interpreteren, zeker tijdens de spitsuren, en daardoor in conflict komen met overstekende fietsers en voetgangers.

Voorstel: Behalve onze vraag naar moderne detectiemiddelen i.p.v. drukknoppen (zie onder “Algemeen”), vragen wij u om de groenfase voor linksafslaand (vracht-)autoverkeer vanaf de Zandpoortvest zodanig aan te passen dat geen conflicten meer ontstaan met overstekende fietsers. Dit kan door ofwel:

•      De tijd tussen het rood-worden van de afslag Zandpoortvest en het groen-worden van de fietsoversteek Speecqvest – Zandpoortvest te verlengen, zodat fietsers niet hoeven geconfronteerd te worden met eventuele automobilisten die het begrip “groen licht” als rekbaar beschouwen;

•      De fietsers gelijktijdig groen te geven met het linksafslaand (vracht-)autoverkeer vanaf de Zandpoortvest. Tegen dat het (vracht-)autoverkeer ter hoogte van de fietsoversteek komt, zijn de fietsers al op (of over) de oversteekplaats, waardoor opschrikkings-effecten uitgesloten worden. Ze kunnen dan doorrijden zodra de fietsers overgestoken zijn.

Deze tweede oplossing geniet onze voorkeur. Ze zorgt niet alleen voor minimalisatie van mogelijke conflicten door een maximalisatie van wederzijdse zichtbaarheid en door uitsluiting van opschrik-effecten, maar zal in bijna alle gevallen ook leiden tot een vlottere afwikkeling van het (vracht-)autoverkeer.

Voor deze oversteek is de nieuwe drukknop voor de fietsers te ver weg geplaatst, dus niet bereikbaar voor wachtende fietsers. Dat heeft wellicht te maken met het feit dat de vluchtheuvel kant Zandpoortvest nog niet verlaagd werd in het kader van de recente verbreding van de fietsoversteek (waarvoor dank!). Zie foto’s hierna:

drukknop oversteek Leuvensesteenweg

vluchtheuvel

Voorstel (voor zover al niet in de planning der werken opgenomen): Gelieve het vroegere voetpadgedeelte van de vluchtheuvel zodanig te verlagen dat fietsers de volle breedte van de fietsoversteek kunnen gebruiken, en zodat de drukknop (die wij liever vervangen zouden zien door een camera of detectielus) op een normale manier bereikbaar wordt.

Tevens verzoeken wij u om tegen die vluchtheuvel een buffer-blok te plaatsen, parallel aan de richting van de Leuvensesteenweg, zodat onvoorzien rechtdoorrijdende (vracht-)automobilisten vanaf de Speecqvest geen wachtende fietsers (of voetgangers) op de vluchtheuvel kunnen wegmaaien. Onderstaande foto illustreert wat we hiermee bedoelen:

gevaarlijke wachtplaats

“Fietsers en voetgangers komende van de Zandpoortvest richting de Speecqvest (oversteek Hanswijkstraat) dienen groen aan te vragen. Dit omdat de benodigde minimale groentijd + ontruimingstijd voor fietsers en voetgangers langer is dan de minimale groentijd voor gemotoriseerd verkeer. Hier zullen fietsers en voetgangers altijd samen groen krijgen zodat het conflict voor de rechtsafslaande auto's beter in beeld komt.”

Sorry, maar hier begrijpen wij echt het nut niet van het moeten aanvragen van groen licht! Het enige van de Zandpoortvest afslaande autoverkeer, dat in conflict zou kunnen komen, bestaat uit datgene wat de parkeerstrook in die kwart-rotonde van het Raghenoplein moet oprijden. De Hanswijkstraat is immers enkelrichting staduitwaarts. Het betreft o.i. 10 à 20 auto's per dag. Bijgevolg kan hier toch automatisch groen gegeven worden aan fietsers & voetgangers, samen met de groenfase voor (vracht-)auto's in dezelfde richting?

Bovendien hebben wij vastgesteld dat de fietsoversteek, zoals nu aangelegd, niet alleen een omweg vormt met haakse aansluitingen, maar tevens dat er hoegenaamd géén opstelstrook overblijft. Daardoor wordt de doorgang geblokkeerd voor fietsers van N26 naar Hanswijkstraat (en omgekeerd): zie foto hieronder

Doorgang geblokkeerd

Voorstellen: Behalve het vervangen van de drukknopjes door een automatische verkeerslichtenregeling, verzoeken wij u om het tracé van de fiets-oversteek te verschuiven naar het tracé dat gesuggereerd wordt op onderstaande foto: tussen de verlichtingspaal op links en het verkeersbord "verplicht fietspad" op rechts, in een rechte lijn naar het fietspad-in-wording aan de overkant (Speecqest).

Dit tracé loopt niet alleen rechttoe - rechtaan, maar biedt (tussen het struikgewas) meteen ook voldoende opstelruimte.

tracé fietsoversteek

"Fietsers die de R12 kant Speecqvest oversteken, krijgen samen groen met Hanswijkstraat. Het is echter zo dat de Hanswijkstraat niet automatisch groen krijgt en enkel indien er een detectie is. Indien we hier geen drukknoppen voor fietsers en voetgangers zouden gebruiken, dan zouden zij dus moeten wachten tot er een gemotoriseerd voertuig uit de Hanswijckstraat wil rijden."

Waarom kunnen voor fietsers (en voetgangers) ook geen automatisch werkende detectiemiddelen voorzien worden, zoals detectielussen of camera's? Dat vermijdt alleszins dat men drukknopjes verdoken moet gaan ophangen achter de fiets-verkeerslichten, en dus volledig buiten het gezichtsveld van de fietser, zoals geillustreerd door bijgaande foto (die in een hoek van 90° t.o.v. de normale rijrichting is genomen:

R12 kant Speecqvest

zoek het drukknopje

Verderop zijn de verbindingen tussen de fietsoversteek en het fietspad naar de Leuvensesteenweg respl. Stationsstraat zéér ongelukkig uitgevoerd, en alleszins niet in overeenstemming met de plannen die op de website van de Stad Mechelen (https://www.mechelen.be/speecqvest) te vinden zijn: zie foto van de praktijk en theoretisch plan hierbij

Zoals u uit deze beelden kan afleiden, moeten fietsers, zelfs volgens het theoretische plan, een serieuze omweg maken om het fietspad naar de Leuvensesteenweg te bereiken. En zoals het in de praktijk uitgevoerd is, vergt het heuse akrobatentoeren om vanaf de fietsoversteek in de Stationsstraat (en omgekeerd) te geraken.

Voorstellen: 1) Wij verzoeken u om ook voor fietsers (& voetgangers) een detectielus in de grond te brengen aan het einde van de Hanswijkstraat (nu de betreffende zone nog niet geasfalteerd is), of om camera-detectie te voorzien ipv drukknopjes. Indien u toch zou vasthouden aan die drukknopjes, gelieve ze dan zodanig te hangen dat iemand, die voor het eerst daar komt, ze onmiddellijk terugvindt.

2) Wij verzoeken u om de doorsteek van de fietsoversteek vanaf de Speecqvest naar het fietspad van de Leuvensesteenweg respl de Stationsstraat veel vloeiender te maken, en dat door minstens het via openbaar onderzoek goedgekeurde plan terzake uit te voeren.

3) Om de verbinding naar het fietspad van de Leuvensesteenweg nog korter (en vlotter, voor zij die een korte, relatief krachtige helling aankunnen) te maken, stellen wij voor om een fietsviaduct(je) te plaatsen tussen het kruispunt en het punt waar het fietspad naar de Leuvense-steenweg onder de spoorwegbrug duikt, bovenover de ingang van de ondergrondse parking van de Robelco-parking. De schaduwen op onderstaande foto illustreren de te volgen richting:

Indien u nog vragen of opmerkingen heeft, zijn wij uiteraard bereid om dit alles mondeling verder toe te lichten in een persoonlijk gesprek.

Met beleefde groeten,

Jo Duprez                        Luc Van Espen
Secretaris                        Voorzitter