Wellicht is het je ook al opgevallen: er zijn steeds meer speed pedelecs. Je weet wel, die snelle elektrische fietsen waarmee je 45 kilometer per uur kan halen. Handig voor gebruikers die lange afstanden willen afleggen. De snelle fiets is een nieuwkomer op onze wegen, maar een echte blijver. Het aantal speed pedelecs blijft jaar op jaar stijgen. De regelgeving paste zich de afgelopen jaren aan aan de nieuwe realiteit. Al is het niet altijd voor iedereen even duidelijk wat nu wel en niet mag. Betere kennis over de speed pedelec is essentieel, hieronder vind je de antwoorden terug op de meest gestelde vragen.

• Wat is een speed pedelec?
• Wie mag met een speed pedelec (mee)rijden?
• Wat heb je nodig om met een speed pedelec te rijden?
• Wat met de verzekering?
• Hoe is je speed pedelec uitgerust?
• Waar mag je rijden? En waar niet?
• Hoe zit dat met de fietsvergoeding?
• Wat zijn de voordelen van een speed pedelec?
• Wat zijn de uitdagingen?

Wat is een speed pedelec?

Speed pedelecs zijn snelle elektrische fietsen. Ze staan in het verkeersreglement gecatalogeerd als ‘bromfiets’. Dit is zo bepaald in de Europese regelgeving. Omdat de speed pedelec toch meer heeft van een fiets dan een bromfiets, heeft men in België een nieuwe categorie in het leven geroepen, de ‘bromfiets klasse P’. Een fiets in deze categorie voldoet aan volgende voorwaarden: 

• Maximaal vermogen van 4 Kw (4000 W);
• Ondersteuning tot maximaal 45 km/u;
• Een motor die enkel werkt als je zelf trapt

Opgelet, de regelgeving in België kan verschillen met die in het buitenland. Ga dus na welke regels daar gelden als je met je speed pedelec de grens overgaat.

Wie mag met een speed pedelec (mee)rijden?

• Je moet ouder zijn dan 16 jaar om met een speed pedelec te mogen rijden.
• Je hebt minimaal een rijbewijs AM. 
• Kinderen jonger dan 3 jaar mogen niet op een speed pedelec vervoerd worden. 
• Kinderen tussen 3 en 8 jaar mogen op een speed pedelec mits installatie en gebruik van een geschikt kinderbeveiligingssysteem en het dragen van een helm. Het is verboden om personen te vervoeren in een aanhangwagen die gekoppeld is aan een speed pedelec.

Wat heb je nodig om met een speed pedelec te rijden?

Minimaal een rijbewijs AM. Ben je in het bezit is van een rijbewijs A, B of hogere categorie dan kan je dus eveneens met een speed pedelec rijden. Er is een vrijstelling voor mensen geboren voor 15 februari 1961. 

Heb je geen rijbewijs? Dan moet je de volgende stappen volgen:

• Je moet een rijopleiding volgen en examens afleggen.
• Het theorie-examen leg je af in een examencentrum dat je zelf kiest. Je moet minimaal 15 jaar en 9 maanden oud zijn.
• Het praktijk examen wordt voorafgegaan door vier uur les bij een erkende rijschool. Dat kan zodra je 16 jaar bent. Je kan het praktijkexamen afleggen met je eigen voertuig of met een voertuig van een erkende rijschool.

Een nummerplaat. Het is verplicht om de speed pedelec in te schrijven bij de Dienst Inschrijving Voertuigen (DIV), net als andere bromfietsen. De speed pedelecs dragen een kleine SP-nummerplaat van ongeveer 10 op 12 cm.

Een Certificaat van Overeenstemming. Je krijgt dit certificaat bij aankoop. Koop dus geen speed pedelec aan zonder een dergelijk certificaat.

Een fietshelm: het dragen van een goedgekeurde helm is verplicht. Die heeft minimaal de norm EC1078 met bijkomende voorwaarde dat de slapen en het achterhoofd beschermd moeten zijn. De norm wordt in de helm zelf aangegeven met een CE-markering.

Wat met de verzekering?

Als de trapondersteuning aangehouden blijft, ook bij snelheden boven 25 km/uur, is er geen speciale verzekering vereist. De familiale Burgerlijke Aansprakelijkheid verzekering is dan voldoende.

Als de speed pedelec zich autonoom kan voortbewegen zonder trapondersteuning boven de snelheid van 25 km/uur, dan is een BA-verzekering bromfiets vereist.

Tot slot kan het steeds interessant zijn om je tegen diefstal te verzekeren via een fietsverzekering.

Hoe is je speed pedelec uitgerust?

Volgende uitrustingen zijn verplicht:

• Claxon
• Snelheidsmeter
• Voorlicht
• Verklikkerlicht voor voorlicht
• Nummerplaat + nummerplaatverlichting achteraan
• Achterlicht
• Stoplicht
• Voor-, achter en zijreflectoren
• Pedaalreflectoren
• Achteruitkijkspiegel
• Gehomologeerde banden indien deze breder zijn dan 67 mm
• Voertuigidentificatienummer (VIN-nummer) op het frame

Het Certificaat van Overeenstemming COV is het bewijs dat het voertuig voldoet aan de technische vereisten.

Waar mag je rijden? En waar niet?

De algemene regel.

• Op wegen met een maximumsnelheid van 50 km/u of minder heeft de bestuurder van de speed pedelec de vrije keuze tussen de rijbaan of het fietspad. 
• Op wegen met een maximumsnelheid hoger dan 50 km/u moet de bestuurder van de speed pedelec verplicht het fietspad gebruiken.

De Fietsersbond pleitte er de afgelopen jaren voor dat de regels voor de speed pedelec zoveel mogelijk dezelfde zijn als voor fietsers. Let wel, er zijn nog steeds verschillende plekken die alleen toegankelijk zijn voor de gebruiker van een speed pedelec mits dit ook expliciet is aangeduid met een verkeersbord. Dit geldt voor:

• Beperkt éénrichtingsverkeer – onderbord M11 of M12 met vermelding uitgezonderd P 
• Voetgangerszones - onderbord M11 of M12 met vermelding uitgezonderd P
• Zones aangeduid met een F99 verkeersbord – een profiel van een bromfiets met letter P moet op het verkeersbord staan

Een verbod op de speed pedelec geldt:

• Op fietspaden met onderbord M15 of M16
• Op paden aangeduid met een verkeersbord D10

Verder moet een gebruiker van een speed pedelec:

• Verplicht gebruik maken van fietspaden met onderbord M13 of M14, ook op wegen met een maximumsnelheid van 50 km/u of minder.
• De geldende maximum snelheden respecteren: 
  • Niet sneller dan 30 km/u in zone 30 gebieden, schoolomgevingen, fietszones, jaagpaden en fietssnelwegen aangeduid met een F99 bord. 
  • Niet sneller dan 20 km/u op een woonerf aangeduid met een F12 bord.

Hoe zit dat met de fietsvergoeding?

Speed pedelecs komen net als andere fietsen in aanmerking voor een fietsvergoeding. Je kan al de antwoorden op je vragen over de fietsvergoeding hier terugvinden.

Wat zijn de voordelen van een speed pedelec?

Speed pedelecs maken verplaatsingen over langere afstand mogelijk. Door hun hogere snelheid vormen ze een praktisch alternatief voor de auto zeker voor woon/werk verkeer, doorfietsen in plaats van in de file te staan. Het is eveneens een goedkoper alternatief,  de productiekost van een speed pedelec is een pak lager dan die van een auto en de fiets is ook goedkoper in gebruik. 

De speed pedelec biedt voordelen op het vlak van gezondheid, het verkleinen van je ecologische voetafdruk, is goed voor de luchtkwaliteit en het milieu, hij zorgt voor minder ruimtebeslag, is een deel van de oplossing voor het fileprobleem en … We weten het allemaal, fietsen zorgt voor #fietsvreugde.

Een goede omkadering van de speed pedelec kan ervoor zorgen dat heel wat mensen die vandaag zitten te vloeken in de file op een aangename manier naar het werk kunnen fietsen. De Fietsersbond Nederland toonde aan dat bij onze Noorderburen 85 % van de mensen die voor de speed pedelec kiest hierdoor de auto aan de kant laat staan. Meer mensen op de fiets is goed voor milieu, gezondheid en economie.

Wat zijn de uitdagingen?

De speed pedelec is gevaarlijk en hoort niet thuis op onze wegen! Zie je wel, het laatste zware ongeluk toont alleen maar aan dat ze onveilig zijn! Laatst werd ik bijna van mijn sokken geblazen toen een speed pedelec me in volle snelheid voorbijstak! De speed pedelec als relatief nieuw fenomeen kan soms op heel wat kritiek rekenen. De Fietsersbond roept op om deze aan te pakken opdat de voordelen van de speed pedelec ten volle uit de verf kunnen komen.

De regelgeving en de snelheid van een speed pedelec zijn geen sinecure. Het is toch even wennen. Voor dagelijkse fietsers en zeker ook voor zij die voorheen nooit de fiets gebruikten. 

De Fietsersbond pleit ervoor dat er een divers aanbod komt aan fietslessen, dat wil zeggen voor alle leeftijden, achtergronden en verschillende soorten fietsen. Zeker dus ook voor elektrische fietsen en speed pedelecs. Het is essentieel dat de gebruikers vertrouwd raakt met deze andere manier van fietsen. 

De overheid kan hier een belangrijke rol spelen. Ook bedrijven die fietsen stimuleren kunnen alvast het heft in eigen handen nemen. Waarom geen introductie speed pedelec voor nieuwe gebruikers en geïnteresseerden op de bedrijfsparking?

Vandaag ontbreekt het nog te vaak aan voldoende ruimte voor de fiets. Er zijn niet enkel meer fietsen, ze worden ook diverser. Opdat iedereen veilig en comfortabel op zijn bestemming kan raken is er nood aan kwalitatieve fietsinfrastructuur. Zo kan ook de snellere gebruiker van de speed pedelec een andere fietser comfortabel voorbijsteken. De Fietsersbond pleit er daarom voor om minimum de standaarden te volgen zoals vastgelegd in het Vlaams vademecum fietsvoorzieningen en de verschillende vademeca van Brussel Mobiliteit.

Hoffelijkheid is essentieel. Gebruikers van de speed pedelec zijn vaak mannen van middelbare leeftijd die zich verplaatsen voor woon-werk verkeer. Velen zien het (terecht) als alternatief voor de auto (en de dagelijkse files). Maar dat mag niet betekenen dat snelheid ten allen tijden overal gepast is; doorfietsen waar het kan, snelheid aanpassen daar waar het druk is. We zijn allen allemaal samen onderweg. #fietsvriendelijk

Tot slot is ook verkeersveiligheid een uitdaging. Uit een bevraging in het kader van de Nationale Verkeersonveiligheidsenquête van VIAS blijkt dat van alle bevraagde types weggebruikers, gebruikers van een speed pedelec zich het meest onveilig voelen tijdens hun verplaatsing. Positief nieuws is dat dat het aantal letselongevallen minder scherp toeneemt in vergelijking met het aantal ingeschreven speed pedelecs. Inzetten op duidelijke regelgeving, kwalitatieve fietsinfrastructuur en hoffelijk gebruik van de snelle fietsers, maken het verschil. Vandaag al, maar meer inspanningen blijven nodig.

Maak je mee het verschil?