Dit is een verkorte versie van het artikel dat in september 2025 in het Veelo-magazine verscheen. Lees de volledige Veelo digitaal hier.
This machine fights climate change - mits we iedereen meenemen.
Begin augustus 2025 rolden tientallen fietsers onze grens over. Niet voor een koers, wel voor COP30 Bike Ride: een estafette vanuit verschillende windrichtingen trekt richting de klimaattop in Brazilië. In Antwerpen, Mechelen, Leuven en Brussel reden vrijwilligers, ouders, studenten en grootouders mee. Ze vormden geen stoet van perfect uitgeruste atleten, maar een doorsnede van wie we zijn.
Deze wereldwijde actie heeft tot doel de fiets onder de aandacht te brengen als een krachtig maar te vaak onderschat instrument om de klimaatcrisis op te lossen. Overdreven? We hebben inderdaad wel wat meer nodig in de strijd tegen klimaatopwarming, maar er zit wel wat in.
In België vertegenwoordigde de uitstoot van de transportsector in 2023, 25,1 % van de totale uitstoot CO2 (klimaat.be) . Hiermee is het niet enkel de meest vervuilende sector van ons land, haar aandeel in de Belgische uitstoot neemt zelfs toe (in 2022 was het aandeel 23,4 %).
Dan is meer inzetten op de modal shift, een bewuste keuze voor duurzame mobiliteit nog niet zo een slecht idee. ‘This machine fights climate change!’ De leuze verscheen in de marge van de COP 26 in 2021 in het Schotse Glasgow en is meer dan ooit relevant.
Ons nalatenschap
Volgens sommige geologen leven we in een nieuw geologisch tijdperk, het Antropoceen. Het is een tijdperk waarin de impact van de mens op de planeet voor het eerst zichtbaar is. Onze atmosfeer en het klimaat ondervinden gevolgen van menselijke activiteit. Vandaag al, maar eens te meer tijdens de generaties die na ons komen.
Misschien zal het feit dat de mensen die het meest door klimaatverandering worden getroffen niet langer een denkbeeldige toekomstige generatie zijn, maar jonge mensen die vandaag de dag leven, ons de impuls geven die we nodig hebben om ons verhaal te herschrijven en deze tragedie om te zetten in een triomf.
Natuurdocumentairemaker David Attenborough op de COP 26
We laten als samenleving onvermijdelijk een nalatenschap achter. De generatie na ons erft onze infrastructuur, onze lucht, onze straten, onze financiële keuzes. Rechtvaardigheid tussen generaties is dus geen abstract begrip uit verdragen, het is een dagelijkse praktijk. Als we blijven investeren in oplossingen die vooral de zwaarste, duurste en meest ruimte-intensieve verplaatsingen bevoordelen, dan schenken we de toekomst hetzelfde fileprobleem, dezelfde energie-afhankelijkheid en dezelfde onveiligheid. …
De Gemeenschap als motor: Commons & Mutirão
Transitie is geen toverwoord en al zeker geen solo-oefening. In Brazilië spreken ze over Mutirão: letterlijk: met velen samen iets doen wat alleen niet lukt. Wij hebben er onze eigen woorden voor: buurtwerkplaats, schoolstraat, burgerbudget, vrijwilligerskern. De logica is dezelfde: we delen gereedschap, kennis en verantwoordelijkheid. Wie ooit een buurtfietswerkplaats binnenstapte, kent dat gevoel: iemand toont hoe je remkabels vervangt, een ander sorteert tweedehands onderdelen, een derde checkt welke fiets nog bruikbaar is. Die mengeling van kunde en warmte is exact wat de transitie vraagt: niet enkel technologie, vooral samen doen.
Als je geen deel van de oplossing bent, dan ben je een deel van het probleem. Zo kies je elke dag zelf hoe je je naar je werk verplaatst
Ana Toni, CEO van de COP op de ‘Outrage + Optimism’ podcast’
Ambitie, wet en werkelijkheid
Rechtvaardigheid is geen slogan, maar ook recht. Het internationaal gerechtshof heeft recent bevestigd wat we moreel al wisten: staten hebben de plicht om gevaarlijke opwarming te voorkomen en burgers te beschermen. Dat vertaalt zich niet alleen in grote woorden, maar in heel concrete keuzes: waar gaat het geld naartoe, welke ruimte verdelen we hoe, welke snelheid vinden we normaal? Als we de lat laag leggen en met de mond vol ‘minder regels’ spreken, dan komen vooral de luidste belangen aan hun trekken — en zelden de gezinnen met de kleinste marge. Eerlijke regels geven ademruimte aan wie nu klem zit en versnellen wat werkt.
Europa zet de richting: ETS 2 en het sociaal klimaatfonds in menselijke taal
Vanaf 2027 betalen leveranciers van benzine, diesel en huisbrandolie voor de CO₂-uitstoot via een nieuw emissiesysteem voor gebouwen en wegverkeer (ETS 2). Dat is geen strafexpeditie, maar een signaal: fossiele energie wordt geleidelijk duurder, zodat we sneller kunnen overschakelen op schonere, goedkopere opties. Omdat niet iedereen die sprong zomaar kan maken, komt er een Sociaal Klimaatfonds. Dat fonds helpt kwetsbare huishoudens en kleine bedrijven via ondersteuning, begeleiding en investeringen in échte oplossingen: isolatie en warmtepompen, betrouwbare openbaar vervoer verbindingen en — ja — veilige, comfortabele fietsroutes.
Wat betekent dat voor jou en mij?
- Fossiel wordt stap voor stap duurder. Wie geen alternatief heeft, hoeft niet in de kou te blijven staan: er is begeleiding en steun.
- Overheden investeren mee in oplossingen die de rekening blijvend doen dalen: betere openbaarvervoerfrequenties, woon-werkfietsroutes, veilige kruispunten, deelmobiliteit.
- Werkgevers krijgen een extra duw in de rug om fietsende medewerkers écht te faciliteren: vergoeding, parking, douches, laadpunten, flexibele werktijden.
Een andere energiefactuur
We hebben het vaak over CO₂, en terecht. Maar minstens zo tastbaar is de energiefactuur van het huishouden. Fietsen maakt je niet immuun voor kosten, maar het drukt ze drastisch: geen brandstof, lage onderhoudskosten, minder parkeerheffing en vaak sneller dan gedacht. Tel daar de gezondheidswinst bij — minder luchtvervuiling, meer beweging — en je begrijpt waarom zoveel steden hun ambities opschroeven. Rechtvaardigheid betekent hier: wie weinig marge heeft, hoort als eerste de winst te voelen. Dat begint met veilige routes in de buurten waar ze vandaag ontbreken.
Activisme is geen kwaad woord. Het is zorg. Wanneer bewoners een testroute inrichten, wanneer ouders met hesjes een schoolstraat vormgeven, wanneer collega’s samen forenzen op twee wielen — dan is dat burgerzin. We hoeven niet te kiezen tussen beleid en betrokkenheid: ze versterken elkaar. De beste projecten ontstaan wanneer een administratie met open vizier werkt, data deelt, luistert en durft bijsturen. “Niets over ons zonder ons” is hier: niets over onze straat, route, wijk zonder wie er woont en rijdt.
De Fietsersbond speelt zijn rol: we brengen drempels in kaart, zetten druk waar het moet, bouwen mee aan oplossingen. We werken met lokale afdelingen via concrete projecten, met partners via campagnes en kennisdeling, met werkgevers via Bike 2 Work, met scholen via veilige routes en schoolstraten. We ondersteunen buurtfietswerkplaatsen en blijven hameren op kwaliteitsvolle infrastructuur. We nodigen je uit: denk mee, duw mee, fiets mee.
Slot – Iedereen wint
De fiets lost niet alles op. Maar ze bouwt aan iets dat we morgen al voelen: schone lucht, rust, tijd, betaalbaarheid en een stad waar kinderen hun wereld zelf ontdekken. De rechtvaardige transitie wordt niet geschreven in een spreadsheet, maar op straatstenen en in glimlachen. Dit is ons aanbod aan de toekomst en aan elkaar: we maken ruimte, we delen energie en we laten niemand achter. En ja — deze machine bestrijdt klimaatverandering. Vooral wanneer we ze eerlijk maken.
Aan alle vrijwilligers die sleutelen, tellen, testen en praten. Aan leerkrachten en directies die ruimte maken. Aan ambtenaren die met open vizier samenwerken. Aan werkgevers die het verschil maken. Aan ouders en jongeren die blijven proberen. Onze boodschap aan de politiek is eenvoudig: wij zijn er klaar voor. Maak het ons mogelijk — en vooral: maak het eerlijk.
