Hoe neem je als fietser je plaats in ?
Het lijkt een contradictie, maar als fietser voldoende ruimte nemen biedt veiligheid. Het is een moeilijke evenwichtsoefening tussen ruimte vragen voor eigen veiligheid en ruimte bieden aan andere weggebruikers.
- Fietsstraat: gebruik de volledige breedte van het rijvak (dus helft van de rijbaan in geval van 2-
richtingsstraat) - Géén Fietsstraat: hou afstand van wat zich rechts bevindt, bijvoorbeeld geparkeerde auto’s.
- Minstens 0,5 meter van de rand van het wegdek, als er geen geparkeerde auto’s staan.
- Minimum 1,0 meter van (links of rechts) geparkeerde auto’s
- Tip: als rijbaan te smal is mag er niet ingehaald worden, en is het verboden een fietser in te halen, net zoals bij een Fietsstraat !
- Tip: als een fietssuggestiestrook vlak naast geparkeerde auto’s ligt, is het veiliger naast en
niet op de strook te fietsen!
In Antwerpen neemt het fietsverkeer elk jaar toe. Dit is een prima zaak, en om dit veilig te
houden is het belangrijk om als fietser je rechtmatige plek in de ruimte in te nemen.
Te vaak betalen we een hoge prijs omdat andere weggebruikers en de infrastructuur de fietser
dwingen onnodige risico’s qua veiligheid te nemen. Ons gedrag als fietser speelt eveneens een
rol, in goede en slechte zin.
Risico’s vertalen zich altijd in ongevallen en letsels. Veel fietsers hebben al een ‘net niet’ situatie
meegemaakt, zijn al eens gekwetst door een aanrijding of valpartij, of erger.
Er is géén gouden regel die overal en altijd toepasbaar is, maar graag geven we een leidraad voor
een aantal veel voorkomende situaties. Onze leidraad is niet in strijd met de wegcode (zie verder)
maar zoekt de meest veilige oplossing die toegelaten is.
- Fietsstraat: Fietsers zijn niet verplicht zo rechts mogelijk te rijden, maar mogen de volledige
breedte van het rijvak gebruiken (bij een 2-richtingsstraat dus de helft van het wegdek). Het is
verboden voor auto’s en motoren om fietsers in te halen.
Géén fietsstraat: Is de rijweg voldoende breed, kan veilig inhalen wel mits de veiligheids-
afstand van minimaal 1m tussen voertuig en fietser en de maximumsnelheid wordt
gerespecteerd. Buiten de bebouwde kom bedraagt die veiligheidsafstand zelfs 1,5m.
- De 4.45m straatbreedte geldt voor een standaard auto die 1.80m breed is. Sommige
auto’s zijn tot 2m breed, vrachtwagens kunnen tot 2.55m breed zijn, dus in dit laatste
geval mag zelfs bij een straatbreedte van 5m20 niet meer ingehaald worden. - In de meeste straten in Antwerpen is de straat smaller dan 4,45m. Als autobestuurder
mag je dus géén fiets voorbijsteken omdat dit niet op een veilige en wettelijke manier
kan. Toch wordt dit verbod vaak overtreden, vaak in combinatie met een te hoge
snelheid.
Wat kan je als fietser doen in élke straat (los van de breedte)?
- Als fietser hou je best afstand van wat zich rechts bevindt, bijvoorbeeld geparkeerde
auto’s, een bordes/stoep of aanplanting. - Als er geen geparkeerde auto’s staan; raden we aan minstens 0,5 meter afstand te
houden tot de rand van het wegdek. - Als je langs geparkeerde auto’s (links of rechts van je) fietst, raden we een
veiligheidsafstand van minimum 1m tot de parkeerstrook.
Bijna elke dag gebeurt er in ons land een fietsongeval met een openslaande autodeur. In
2023 waren er hierdoor 2 fietsdoden in Antwerpen, In 2022 waren er 2 in Limburg. In
Brussel zijn openslaande deuren zelfs oorzaak nummer één van fietsongevallen.”
In sommige landen (zoals UK) is het gebruik van de Dutch Reach’ verplicht, in ons land wordt er enkel gesensibiliseerd. Meer info op https://www.dutchreach.org/.
- Ouders begeleiden jonge fietsers door naast het kind te fietsen, waardoor het kind vaak
te dicht bij geparkeerde auto’s fietst. Beter is het kind voor je uit te laten fietsen en te
bewaken dat een veiligheidsafstand aan beide kanten wordt bewaard.
- Als je twijfelt: de Fietsersbond Antwerpen heeft in kaart gebracht waar je als fietser niet mag ingehaald worden gezien het wegdek te smal is (< 4,45m). Dat zijn best veel straten in het centrum van Antwerpen. Kijk op het plan (https://fietsersbond.be/nieuws/veel-straten-zijn-te-smal-om-in-te-halen ). Je kan ook voor elke straat in Vlaanderen de straatbreedte raadplegen via https://www.geopunt.be.
- Indien auto’s links van de fietssuggestiestrook geparkeerd zijn, en het bordes/voetpad
ligt rechts, heb je niet veel keuze: hou een veiligheidsafstand tot de geparkeerde auto’s
(zie foto 2). Het spreekt voor zich dat de Fietsersbond géén voorstander is van dit soort
ontwerp. De enige goede oplossing is een volwaardig, breed fietspad, afgescheiden van
geparkeerde auto’s.
Lees meer op:
- https://www.wegcode.be/nl/verkeersreglement/fietsers-en-de-wegcode
- https://fietsberaad.be/praktijk/geef-fietsers-de-ruimte-trekt-aandacht-mol/ over de campagne
‘Geef Fietsers de Ruimte’ in stad Mol (2016) - https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/09/08/bijna-elke-dag-fietsongeval-met-openslaande-autodeur/
uit 2021 over het risico van openslaande autodeuren
