Het voorjaar bruist normaal van fietsevenementen in Brussel, maar dit jaar blijft het opvallend stil. Bij gebrek aan een volwaardige regering sinds inmiddels 9 maanden, worden veel subsidies opgeschort of geschrapt, en blijft een duurzame financiële ondersteuning van lokale initiatieven uit. Fietsorganisaties worden zwaar getroffen en kunnen de groei van het fietsgebruik onder Brusselaars niet langer ondersteunen en begeleiden. Deze situatie vertraagt de modal shift en ondermijnt de directe voordelen ervan voor mobiliteit, milieu, gezondheid en de lokale economie.

De politieke impasse remt vooruitgang in fietsmobiliteit 

Sinds 2010 is het aantal fietsers in Brussel vervijfvoudigd (Fietsobservatorium Pro Velo). Deze groei toont het enorme potentieel aan van de fiets.

Fietsorganisaties, als historische partners en uitvoerders van het overheidsbeleid voor duurzame mobiliteit, spelen een cruciale rol in de fietscultuur, sociale cohesie en de strijd tegen kwetsbaarheid. Toch maken meerdere van deze organisaties zich zorgen over hun financiering in 2025. Zonder actie van de regering in lopende zaken lopen sommige projecten vertraging op of worden ze geannuleerd, waardoor essentiële activiteiten in gevaar komen. Door deze budgettaire onzekerheid ziet de fietswereld zich genoodzaakt besparingsmaatregelen op werkgelegenheid door te voeren: preventieve opzeggingen, niet-vervangen collega’s en economische ontslagen.

Brusselse fietsorganisaties betreuren:

• Het ontbreken van projectsubsidies voor fietsprojecten
• Een duidelijke visie op middellange en lange termijn

Met directe gevolgen voor de Brusselaars

De aanhoudende onzekerheid in de Brusselse fietssector heeft verstrekkende gevolgen voor verschillende aspecten van de fietseconomie en -cultuur in de stad, met potentiële langetermijneffecten voor generaties Brusselaars. Deze situatie beïnvloedt:

• De toegang tot kwalitatieve tewerkstelling en opleiding in de fietssector
• De beschikbaarheid van tweedehandsfietsen en fietsherstellingen
• Het aanbod van fietsactiviteiten, fietstochten en leermomenten voor jong en oud
• De ontwikkeling van een coherent en duurzaam fietsbeleid

Deze onzekerheid staat in contrast met de groeiende populariteit en betekenis van fietsen in Brussel. Voor de volgende generatie is fietsen namelijk meer dan verplaatsing – het is hun recht op schone lucht, bewegingsvrijheid en veilige wegen. 

Vele fietsactiviteiten en -evenementen zijn bedreigd

Denk maar aan de Kidical Mass, een fietsfeest waar Brusselse ketjes de fiets ontdekken en in een veilige context de straten veroveren. Dit jaar ziet de Kidical Mass haar middelen met 95 % terugvallen door het uitblijven van projectoproepen. 

“5.500 lachende kinderen ontdekten in 2024 samen met hun ouders hoe fijn fietsen kan zijn. Het is een belangrijke duw in de rug om ook tijdens de wekelijkse verplaatsingen meer voor de fiets te kiezen. Kidical Mass is zo essentieel voor de modal shift. De feestelijke fietstocht stak vorig jaar ieder weekend op een andere plek in het Gewest het vuur aan de lont. Als de modal shift menens is voor het Brussels Gewest, dan moet ook dit jaar de Kidical Mass ondersteund worden.” aldus Leticia Sere, Coordinator Kidical Mass

Om deel te kunnen nemen aan een Kidical Mass heb je natuurlijk een fiets nodig. Het project ‘Een fiets voor 10 jaar’ van Ateliers de la Rue Voot bood hiervoor de ideale oplossing. Kinderen ontlenen een fiets en van zodra die te klein wordt ruilen ze die in voor een groter exemplaar. In het atelier leert een fietsmechanieker hen daarbij hoe zorg te dragen voor de fiets.  

“Dit jaar zien we ons daar het gebrek aan financiering van het project “Een fiets voor 10 jaar” genoodzaakt  200 kinderfietsen van de hand te doen. We hebben het participatieve fietsatelier aan de ULB niet kunnen openen en ook in het atelier in Bosvoorde blijven de deuren dit voorjaar gesloten. Nochtans hielpen deze plekken vorig jaar 750 mensen om hun fiets te repareren. Dit is een grote klap voor de actieve mobiliteit in Brussel en voor de Ateliers de la rue Voot, al meer dan 50 jaar een belangrijke actor in de fietscommunity” –  Nathalie Heusquin, coördinator fiets bij Ateliers de la Rue Voot

Aan haar kant organiseert Pro Velo elk jaar tientallen sensibiliseringsevenementen en gratis opleidingen om fietsers te helpen zelfverzekerder en veiliger op de weg te rijden. De organisatie zet zich ook in voor verkeersveiligheid met initiatieven zoals het project “Switch à Roue” in samenwerking met de MIVB en Net Brussel. Echter, deze inspanningen worden bedreigd door onzekerheden in de financiering.

” ”Bike Experience”, dat al meer dan 10.000 Brusselaars heeft opgeleid om veilig met de fiets te rijden, heeft na het eerste semester geen enkele garantie op financiering. “Vollenbike”, een project in samenwerking met verschillende Brusselse gemeenten, dat in 2024 maar liefst 286 klassen motiveerde om samen meer dan 19.000 fietstrajecten af te leggen, wordt eveneens bedreigd door de vertraging van regionale subsidies. In deze context leidt inactiviteit tot een achteruitgang van de vooruitgang op het vlak van infrastructuur, educatie en fietscultuur.” – Christophe Winkel, directeur van Pro Velo

En wat gedacht van Ride Your Future, dankzij de initiaties en vormingen die zij organiseren ontdekken vrouwen, twijfelende ouders en kinderen de voordelen van de fiets. In 2025 zullen dat er helaas minder zijn.

Het gebrek aan financiering betekent dat we onze drie belangrijkste projecten in Brussel niet kunnen voortzetten. Gedaan met opleidingen die jaarlijks ervoor zorgen dat meer dan 3.000 schoolkinderen hun fietsvaardigheden verbeteren. Gedaan met de basiscursussen fietsmechanica voor Brusselaars. Door het wegvallen van het programma Elles en Selle zullen vooral vrouwen hiervan het slachtoffer zijn. Ook de Women Bike Ride die in 2024 meer dan 200 Brusselaars samenbracht staat op de helling.– Justine Peullemeulle, directeur van Ride your Future

Oproep tot actie

Fietsorganisaties zijn onmisbare schakels tussen burgers en beleid. Ze maken fietsen toegankelijker en versterken mobiliteit, gezondheid en lokale economie – met minimale middelen en maximale impact. Wij vragen de regering in lopende zaken om nu in te grijpen en de continuïteit van fietsprojecten te waarborgen. Het is nog niet te laat. Samen investeren we in een fietsvriendelijk Brussel!

Ondertekenaars

Direct getroffen organisaties

• Leticia Sere – Kidical Mass  – contact@kidicalmass.brussels – 0495 81 27 95
• Christophe Winkel – Pro Velo – pers@provelo.org – 0485 86 45 84
• Nathalie Heusquin – Les Ateliers de la rue Voot – coordinationvelo@voot.be – 0486 570 456
• Justine Peullemeulle – Ride Your Future – info@rideyourfuture.org – 0499 78 68 51

In solidariteit

• Marie Verkaeren – CyCLO
• Laurence Lewalle – GRACQ
• Inge Smolders – Fietsersbond
• Edoardo Luppari – MolemBIKE
• Gregory Frenay – Remorquable