Lotte Kopecky schrijft als wereldkampioene Belgische wielergeschiedenis, meer en meer vrouwen bikepacken zich een weg richting avontuur en de term bakfietsmoeder zou perfect kunnen meedingen voor Woord van het jaar. De vrouw, die zit meer dan ooit op de fiets! Brenda Saeys sprak voor dit artikel met twee krachtige, geëmancipeerde vrouwen met als gemeenschappelijke deler: een warm nest creëren voor fiets.t.ers.

Les Hirond’Elles

Les Hirond’Elles is een initiatief dat vrouwen uit de Maritiemwijk van Molenbeek leert kennismaken met de fiets. De regio, die ten westen van Brussel ligt, is een van de armste van de stad met 10.358 inwoners/km². De vrouwen, vaak met een migratieachtergrond, ervaren er vaak vervoersarmoede.

Het zien van enkel mannen en kinderen op de fiets was het teken voor Riet Naessens, gepensioneerd taalleerkracht en bezielster van het project, om fietslessen op te starten in 2018. Ik ontmoet haar in het fietsatelier Molembike in Tour & Taxis. De hele namiddag loopt ze gezwind door het atelier, springt ze tijdens de fietsles als een elegante gazelle op en af haar fiets en port ze de vrouwen daadkrachtig aan om durf te tonen.

Het sneeuwbaleffect van fietsen

Leren fietsen, het is booming business. Zo’n 900 vrouwen passeerden op 6 jaar tijd al de revue en de aanvragen blijven binnenlopen. Zo komt Chahrazed vandaag een eerste keer langs via een tip van een vriendin. En op haar beurt neemt zij misschien binnenkort haar zus of buurvrouw mee. Vrouwen horen er van elkaar dat je er veel meer leert dan fietsen alleen. Er worden vriendschappen gesmeed, de ‘leerlingen’ leren zich op een andere manier verplaatsen in de stad, voelen zich waardevoller en stralen meer zelfvertrouwen uit. Ze worden ook door Riet, ‘hun tweede moeder’, aangemoedigd om de schooltaal van de kinderen te leren spreken. Al deze kleine stukjes zorgen ervoor dat de puzzel der emancipatie wordt gelegd, waardoor de vrouwen anno 21ste eeuw meer deel gaan uitmaken van de samenleving. 

(c) Brenda Saeys

De weg naar de fiets is soms een lange weg op zich.

Kiezen voor de fiets is kiezen voor vrijheid. Maar hier gaat vaak een stukje verzet aan vooraf. Velen van hen zijn vrijgevochten, hebben al een zware scheiding achter de rug of moeten alleen zorgen voor hun gezin. Kansarmoede ervaren ze op vele vlakken. “Ze wonen in sociale woonblokken, krijgen minder kansen op de arbeidsmarkt en krijgen te maken met vooroordelen. Ze willen via de fiets een stuk zelfstandigheid terugwinnen en het eigen leven in handen nemen”, zegt Riet. 

Molembike verlaagt de fietsdrempels

Les Hirond’Elles kent haar thuisbasis in het sociaal fietsatelier Molembike. Een perfecte samenwerking, want leren fietsen is één, de stappen die nadien volgen zijn van even groot belang. De vrouwen kunnen zo goed als gratis deelnemen aan de fietslessen en ook hun kinderen zijn er welkom. Om de langetermijnvisie te garanderen kunnen ze in het atelier aan een goedkoper tarief een fiets kopen. Ze hebben er ook de mogelijkheid om workshops te volgen rond fietsherstel en kunnen in het atelier zelf aan de slag met hun kapotte fiets onder begeleiding van vrijwilligers. Eens een fiets aangemeten kunnen ze op de site van Tour & Taxis veilig de wereld van de fiets ontdekken. Want angst is iets wat vele vrouwen ervaren. Sommigen zijn al in het tweede deel van hun leven en herontdekken het vertrouwen in zichzelf en hun lichaam.

De toekomst vertoont roze kleuren

De wereld lacht de vrouwen wat meer toe na de lessen. Fietsen betekent een stukje autonomie hebben over je leven: het bevordert de sociale integratie en socialisatie en vaak is het een nieuwe start na een traumatisch huwelijk. Ze nemen de fiets naar het werk, maken korte ritten met het gezin en gebruiken de fiets als een volwaardig alternatief voor andere vervoermiddelen. De fiets geeft kansen in het leven. 

Sommige vrouwen worden fietsambassadeur in hun wijk en geven er op hun beurt fietslessen. En zo breidt het levenswerk van Riet zich uit naar andere buurten in Brussel. “Een groot probleem dat ze ervaren zijn fietsenstallingen. De vrouwen moeten hun fiets op hun balkon zetten. We lobbyen bij de burgemeester, maar het is soms een ware strijd om in een straal van 400m een fietsparking te vinden of te laten voorzien”, zegt Riet. 

Werk je graag mee aan dit mooie project? Les Hirond’Elles zoekt (vrouwelijke) vrijwilligers die mee fietsbegeleiding willen geven. De lessen vinden plaats op donderdag- en zaterdagnamiddag op de site van Tour & Taxis in Brussel. Meer informatie vind je op www.molembike.be .

Casual Cycling Club

Het is mei 2021 wanneer Marie & Alison merken dat de snelheid in de fietsclub een drempel is voor beginnende vrouwelijke fietsers. Ze vatten de fiets bij haar spreekwoordelijke horens en beslissen om zelf iets op te starten. Het wordt een fietsclub in Brussel voor vrouwen, trans en non-binaire personen. Elk fietsniveau is er welkom. 

CCC, niet extreem wel hartelijk

Bij een wielerclub denken we heel vaak aan fietsbroeken en carbonnen fietsen. Maar niet bij Casual Cycling Club, waar er een grote diversiteit en inclusiviteit aanwezig is. Zo trekken ze ook heel wat mensen aan met ‘casual’ stadsfietsen en e-bikes. Er wordt in het weekend, na het werk en offroad gefietst en dit op het niveau van beginners tot ervaren fietsers. Je vindt er een mengelmoes aan verschillende nationaliteiten én zowel jong als ouder vindt de weg naar de club.  “We proberen zo laagdrempelig mogelijk te zijn. Zo hebben we een party pace group en een tempo pace group en hanteren we een no drop policy”, zegt rideleader Rachel.

(c) Sami Sauri

Jumpen over elke fietsdrempel

Met 300 leden in de Whatsappgroep is CCC een succes. Een duidelijk teken dat hun filosofie eentje is die gedeeld wordt met heel wat andere fietsers. “In Brussel is de fietsveiligheid een struikelblok om je dagelijks voort te bewegen met de fiets. We geven fietsinitiaties en door samen in groep te rijden proberen we beginners een stukje die veilige omgeving te bieden. We proberen hen zo min mogelijk kopzorgen te geven door zelf de routes uit te stippelen en hen ook workshops rond fietsmechaniek aan te bieden”, zegt Rachel. CCC lijkt zo op elke vraag of probleem een antwoord te bieden. En dat moet ongelofelijk fijn en veilig aanvoelen voor elk lid van de club. 

Groeien op de fiets

Rachel kwam enkele jaren geleden in Brussel wonen en vond via de club ook een sociaal vangnet. “Ik heb als rideleader skills aangeleerd en vertrouwen gekweekt die me ook in het dagelijkse leven van pas komen. Fietsen is een stukje angst overwinnen. We geven elkaar een soort veiligheid en inspireren elkaar.”

Kriebelt het om eens mee te fietsen met deze community? De fietsritten zijn gratis, enkel registreren is verplicht. Surf naar www.casualcyclingclub.be voor meer informatie.

Emancipatie en de fiets

Allez les femmes was de titel van dit artikel. Een motivatie om ieder van ons op de fiets te krijgen. Dat het geen walk in the park was, is meer dan duidelijk, obstakels zijn er vandaag nog steeds. Vrouwen bekrachtigen en plaveien de weg voor elkaar. Dat was vroeger al zo, toen de fiets enkel iets was voor mannelijke aristocraten. De vrouw, die zat aan de haard in haar strakgespannen korset met op elke arm een kind. Dat was gelukkig buiten enkele vooruitstrevende vrouwen gerekend die het verwachtingspatroon doorbraken en aangepaste  kledij maakten. De fiets is op die manier een onderdeeltje van de emancipatie geworden. 

De vrouw, die zit meer dan ooit op de fiets!