Oproep verschenen op vrijdag 25/11 ter aanleiding van Black Friday, geschreven en ondertekend door verschillende organisaties actief in Brussel

Vandaag is het Black Friday. Duizenden Belgen kopen miljoenen producten, al dan niet nuttig, aan een min of meer gereduceerde prijs. Deze aankopen vinden vervolgens een weg naar huis dankzij een camionette op diesel, een bron van luchtvervuiling, files en soms zelfs ongevallen. Het fenomeen neemt ieder jaar grotere proporties aan. Wat kunnen we eraan doen?

Steeds meer Brusselaars winkelen online. In 2011 deden 45% onder ons hun aankoop op het internet, 10 jaar later is dit aandeel 85%. Het absolute ‘hoogtepunt’ is Black Friday, het aantal online betalingen breekt dan jaarlijks records. Op 24 uur tijd schrijven we duizenden euro’s over naar de bankrekeningen van online verkopers, en dan vooral de grote webwinkels.

Black Friday moedigt overconsumptie en verspilling aan, verrijkt de grote bedrijven ten koste van de lokale handel en zet de auto-koeriers onder druk om de vele pakketten zo snel mogelijk te leveren. De meeste aankopen worden direct aan huis geleverd. Resultaat? Een vermenigvuldiging van het aantal bestelwagens in onze straten.

Dit is hoogst problematisch. Eerst en vooral omdat deze camionetten op diesel rijden en zo sterk bijdragen aan luchtvervuiling. In Brussel zijn vrachtwagens en bestelwagens verantwoordelijk voor 31 % van de stikstof (NOx) en 33 % van de fijnstof uitstoot van het totale verkeer. De luchtvervuiling kost Brusselaars dagelijks 50.000 euro, voornamelijk gezondheidskosten om aandoeningen zoals astma, hartinfarcten en zelf kankers te behandelen.

Bestelwagens met verbrandingsmotor stoten eveneens hoge hoeveelheden CO2 uit en zijn een belangrijke bron van geluidsoverlast. Zelfs de elektrische modellen die circuleren in de stad dragen bij aan een verhoogd risico op opstoppingen en ongevallen met voetgangers en fietsers. Dergelijke ongevallen nemen vandaag toe in België.

Wat kan jij doen om de milieu-impact van Black Friday in Brussel te beperken? Koop eerst en vooral producten die je echt nodig hebt.

Kies er, als deze optie bestaat, vervolgens voor om de levering te laten uitvoeren aan een ophaalpunt. Het overgrote deel van de aankopen op Black Friday zijn kleine en lichte producten zoals kledingstukken of kleine elektronica. Er is steevast een ophaalpunt op minder dan 10 minuten stappen, je pakket ophalen (zonder gebruik te maken van de auto) is dus geen grote uitdaging. 

De ideale oplossing om grote en zware voorwerpen te leveren is de cargofiets. Dergelijk transport is stil en veroorzaakt geen luchtvervuiling. Mocht een levering met de fiets toch niet mogelijk zijn, dan moet de voorkeur worden gegeven aan een elektrische bestelwagen in plaats van één met verbrandingsmotor.

Tot slot, zorg ervoor dat je pakket de tijd krijgt om tot zijn bestemming te raken, of het nu bij jouw thuis of aan een ophaalpunt is. Als je eist dat je aankoop reeds de volgende dag geleverd moet worden dan is de kans groot dat de bestelwagen halfleeg rondrijdt. Door tijdsdruk kan het transport immers niet geoptimaliseerd worden.

Vaak wordt ons niet de mogelijkheid gegeven om te kiezen voor de levering aan een ophaalpunt, door een fietskoerier of met een elektrische bestelwagen. Dat moeten we afdwingen. Laten we niet enkel de sociale, economische en milieu-impact, van e-commerce verbeteren, maar ook eisen dat milieuvriendelijke en verkeersveilige leveringen de standaard worden.

Ondertekenaars:

• Pierre Dornier, Voorzitter Les chercheurs d’air
• Solène Sureau, Onderzoekster SONYA/IGEAT/ULB
• Marie-Charlotte Debouche, Coordinatrice Clean Cities Campaign
• Thomas Deweer, Beleidsmedewerker Fietsersbond
• Florine Cuignet, Beleidsmedewerkster Gracq
• Frédérique Otuno, Coordinatrice Remorquable